| Sėmundja kongjestive e zemrės
A. Pėrkufizimi dhe shkaqet
1. Pėrkufizimi: sasia e gjakur e pompuar nga zemra nuk mjafton pėr tė kėnaqur kėrkesat e organizmit; pamjaftueshmėria mund tė jetė e anės sė majtė, e anės sė djathtė, ose e tė dyja anėve. Termi "sėmundje kongjestive e zemrės" ėshtė pak mė i ri, por ėshtė sinonim me termin "pamjaftueshmėri kronike e zemrės".
2. Patofiziologjikisht pamjaftueshmėria vjen nga:
a. Keqfunksioni sistolik.
b. Keqfunksioni diastolik.
c. Kombinimi i keqfunksionit sistolik dhe diastolik.
2. Shkaqet: sėmundjet e valvulave, infarkti i miokardit, hipertensioni, anemia, embolizmi pulmonar, cardiomiopatitė, endokarditi, tirotoksikoza.
B. Shenjat e simptomat dhe diagnoza
1. Shenjat dhe simptomat e pamjaftueshmėrisė tė anės tė majtė janė vėshtirėsia nė frymėmarrje (sidomos gjatė ushtrimit fizik), ortopnea, vėshtirėsia nė frymėmarrje gjatė natės - me ngritje nga gjumi (paroxysmal nocturnal dyspnea), kardiomegalia, ralet pulmonare, galop S3, rritje e nivelit tė aldoseronit, edemė; kėto janė pasojė e uljes tė sasisė tė gjakut tė pompuar dhe e rritjes tė presionit nė atriumin e majtė.
2. Pamjaftueshmėria a anės tė djathtė shfaqet me shenja e simptoma qė janė pasojė e grumbullimit tė gjakut nė sistemin venoz; presioni rritet nė venat jugulare qė si pasojė duken tė fryra, mėlēia fryhet me gjak dhe zmadhohet dhe transaminazat mund tė ngrihen, krijohet edemė nė pjesėt e poshtme tė trupit, dhe pacienti ndihet i lodhur, humbet peshė, dhe bėhet cianotik.
3. Fibrilimi atrial ėshtė i shpeshtė nė pamjaftueshmėrinė kronike dhe shoqėrohet me shtim tė rrezikut tė embolizmit.
4. Diagnoza vendoset me ekokardiografi. Ekokardiografia pėrcakton edhe nėse keqfunksioni ėshtė sistolik apo diastolik.
C. Trajtimi
1. Bllokuesit e ACE-s janė trajtimi kryesor pėr keqfunksionin sistolik. 2. Beta-bllokuesit pėrdoren pėr keqfunksionin diastolik; nė Shtetet e Bashkuara, acebutololi ėshtė beta-bllokuesi i parė i miratuar pėr sėmundjen kongjestive tė zemrės.
3. Digitalisi parapėlqehet nė pacientėt qė kanė edhe fibrilim atrial.
4. Vetėm bllokuesit e ACE-s dhe beta-bllokuesit janė provuar qė tė zgjasin jetėn; digitalisi dhe diuretikėt lehtėsojnė simptomat por nuk e zgjasin jetėn.
5. Pėrdorimi i digitalisit bashkė me diuretikėt mund tė jetė me rrezik sepse hipokalemia e shkaktuar nga diuretikėt nxit efektet proaritmike tė digitalisit.
a. Digitalisi zakonisht shkakton aritmi supraventrikulare me bllok atrioventrikular.
b. Trajtimi i helmimit me digitalis bėhet me copat Fab tė antitrupave kundėr digitalisit (Digibind); nė tė njėjtėn kohė duhet trajtuar hipokalemia.
6. Pėr parandalimin e trombozės/embolizmit, coumadin-a ėshtė mė e mirė sesa aspirina.
7. Trajtimi pėrfundimtar = transplant i zemrės; lloje tė ndryshme pompash mekanike mund tė pėrdoren derisa tė gjendet transplanti..
|
