Fjalė tė urta Popullore

Zhelina si fshat dhe 17 vendbanimet tjera fshatare formojnė komunėn e Zhelinės me 25,422. banor(tė dhėna kėto sipas rregjistrimit tė vitit 2006),dhe sipėrfaqe prej 199km2. Kjo komunė, ka njė pozitė interesante tė shtrirjes sė sajė edhe atė:nė jug-lindje dhe veri-perendim,ajo i takon pollogut tė poshtėm.Nė anėn e djathtė tė lumit Vardar,me shpatiet e malit tė thatė, depėrton deri nė rrjedhėn e lumit Treska. Fshati Zhelinė shtrihet nė anėn e djathtė tė rrugės kryesore Tetovė-Shkup. Prej Tetovės gjendet 8 Km ndėrsa prej Shkupit 35 km larg. Fshati numėron mbi 700 shtėpi kurse numėri i banorėva ėshtė pėrmbi 5 mijė. Lartėsia mbidetare ėshtė 450 m, gjerėsia gjeografike 41° 58’, gjatėsia gjeografike 21° 3’. Siepėrfaqja e sinorit ėshtė 19,9 kilometra katėrorė, sipėrfaqja agrare 1495 ha., pyje 648 ha., tokė punuese 603 ha., kullota 224 ha.. Nė Zhelinė jetojnė kėto familje si: Skonde, Beshė, Grace, Ēajanė, Matranē, Muhaxher ( tė ardhur nga Ana e Moravės) si dhe tė tjerė. Mirėpo edhe nga Zhelina ka pasur shpėrngulje nėpėr qytete si dhe nė Anadoll nga arsye mė tė ndryshmet. Pėr Zhelinėn ekziston edhe sinonimi „Ura e nuseve“ e cila urė ėshtė ndėr mė tė vjetrat nė kėto troje ku thuhet se daton qė nga sundimi romak mirėpo ka edhe data tė tjera tė dokumtuara pėr kėtė urė sikur ėshtė viti 1539 i cili merret edhe si fillimi i ndėrtimit tė urės. Poeti arsimtarė kėtij objekti i ka kushtuar edhe njė pėrmbledhje me poezi e titulluar „Ura e nuseve“. Emėrtimet e disa vendeve nė kėtė fshat pėr male, fusha dhe kodra etj: Fojniku – livadhet dhe stanet, Zabeli ku ka drunjė apo edhe burim uji, Ballshor – lokalitet antik, Kroi i kishės, Loma e Ballėkit, Erebimė (erė + bimė), gjuri i kuq, gjuri shqipes, gravanec, kroi i madh, kroi i vogėl dhe shumė emėrtime tjera. Zhelina daton prej mesjetės sė hershme e qė nė historiografi na paraqitet nė vitin 1337-1346 ku pėrmendet kisha e Shėn Mėrisė sė Tetovės nė vitin 1343. Ndėrsa sipas disa dėshmive osmane nė vitin 1453 ka patur 34 familje, mė 1468 ka patur 60 familje. Nė anėn e djathtė tė rrjedhės sė lumit Vardar mė saktėsisht afėr 500 metra nė veriperėndim tė pozitės sė tashme tė fshatit ėshtė zbuluar njė lokalitet antik nė tėrthoret e tė cilit pėrmendet se ka ekzistuar njė vendbanim qysh nė kohėn e re tė gurit, pra 6000 deri 4000 vjet para kohės sė re nė vendin e quajtur BALLSHOR. Gjatė lėvrimit tė arave janė zbuluar eksponate enėsh tė dheut nė formė tė rumbullakėt dhe konusore, tė modeluara nė mėnyrė tė thjeshtė, me dorė tė lirė, madje janė gjetur gurė nga qeramika pėr vegje pėlhurash, copa tė vogla me tehe tė mprehta thikash prej stralli, tokė e djegur, eshtra shtazėsh dhe sende tjera tė imta stolisjeje si dhe shumė gjėra tjera. Nė vednin ku ėshtė xhamija e vjetėr ( sot e re) e cila ėshtė ndėrtuar nė shekullin XVII, mė parė thuhet se aty diku ka qenė kisha e fisit Penest tė ilirėve qė njihen si banues tė kohės sė mėhershme. Sipas gjurmėve tė zbuluara deri tash mund tė pėrfundojmė se nė kėto vise jeta ka gjllėruar e sidomos rėzė Sharit e mė pak nė anėn e Malit Thatė. Bashkėsia vendore pėr kryetarė ka Hamdi Latifin me 15 kėshilltarė, Zhelina ka dy kėshilltarė komunalė, nė pjesėn perėndimore tė fshatit gjendet sh. f. „Luigj Gurakuqi“ ku mėsimin e ndjekin 643 nxėnės, nė fshatė janė dy xhami , e para ėshtė ndėrtuar nė shkullin e XVII ( sot mbi te ėshtė ngritur njė xhami e re) ku imam ėshtė Idriz Huseini dhe e dyta qė gjendet nė qendėr tė fshatit ėshtė ndėrtuar nė vitin 1988 ku imam ėshtė Mesut Islami. Poashtu nė fshat aktiv ėshtė edhe klubi futbollistik „Liria“ si dhe shoqėria kulturore artistike „Rinia“. Edhe Cafe Bar Ura eshte te u ber historike ne zhelin ngat ures se vjeter nga koha Osmane (xhelal) Zhelina ka postė e cila i shėrben fshatarėt dhe popullatėn pėrreth, ambulancė shėndetsore shtetėrore si dhe disa private, ka mbi 50 ndėrmarrje.

Shprehje dhe fjalė tė urta popullore


Traditapopullore nė kėtė trevė ka krijuar, ruajtur dhe zhvilluar njė pasuriTé madhe tė shprehjeve dhe fjalėve tė urta. Nuk ka dyshim, se shumė shprehje dhe fjalė tė urta qė dėgjohen nė kėtė zonė, mund tė pėrdoren dhe ne krahina tjera, sidomos nė ato qe kufizohen me Vuthajt. Ky ėshtė njė fakt qė dėshmon se kjo zonė nuk ka qenė e izoluar, por, pėrkundrazi, ka dhėnė dhe marrė me banorėt e krahinave tė tjera, duke ruajtur veēoritė e tė folmes dhe tė shprehjeve tė veēanta. Shprehjet dhe fjalėt e urta janė rregjistruar ashtu sikurse pėrdoren nė trevėn Vuthjane kėtej dhe pėrtej kufirit politik.


TĖ PĖRGJITHSHME

A ...


" Ai, a, hala, si ka la tė tana gjynahet!" Ai ēi ban vekshin, din me ba edhe rrėfanen!", "Ai ēi ha me dy lugė, njana i metet n' fyt!' "Ai ēi s' ha hudra, s'man erė!", "Ai ēi menohet, ka kohė me folė!, "Ai ēi mjell t'keqen, e keqaja i bin n'shpi (ose n'derė)!, "Ai ēi rri nėn dardhė, i han dardhat!", "A e din ti pse e ka ujku qafėn e trashė? - Po, e di. - Pse? - sepse i kėqyr vetė punėt e tij! O ujk, a po na kallxo pse e ke qafėn e trshė? - pse i kqyri punėt e mia vet!"; "Ai e don si krypėn nė sy. " Anrra n' lesh e mira prej nesh!" "Ara jonė fara e jonė!" "As gishtat e nji dore s'janė njisoj. As gishtat e dorės s'janė barabar!" " As e mira as e keqja s' kanė fund!" As mos u gzo, as mos u idhno shumė". " Rruga e jetės asht edhe shumė e g-jatė edhe shumė e shkurt e mushun plot me gzime, veē edhe me idhnime!" "As dheu s'ka me m'kalbe n'vend t'huej!' "As pėr gjak s'vritet!" "Asht ba si uji ēi s' pihet!" "Asht ba me ju dhimtė gurit e drunit!" "Asht ba si muti n'shi"!" "Asht ba si uji i nejun!" Äsht ba m'u lukat!" "Asht lukat ne vogli!" Äshtu i do mushka drutė!" Ätje gjithēka kish, veē burrni jo rodin!" "Ätje gjithēka kish veē nanė e babė s't'bahet kush! Äsht e zezdita e vetes!"

B ...


"Ba mirė se gjen mirė". "Tė mirėn nė fun tė detit me qite ajo se len pa dalė nji dite", Baje Zo anderr! Ishalla jam anderr!" "Bija si ha kuleēėt e vet!" "Bini djemt e Geghysenit e vetė mas gardhit!""Bluen si mulli i ēartun!" "Borxhi i vonė gzo t'zon!" "Budallėn duhet me e ēue n'mal pėr dru!" "T'meēmin duhet me ēue me dhen!" "Buka e krypa janė ē'ka janė, se kto tjerat janė e s'janė!" "Buka e thyeme s'ngjitet ma!" "Bukurija shkon e sojnija metet!" "Mos lakmo bukurinė, po sojninė!"


C ...


"Ēdo e mirė e ka njė t'keqe; ēdo e keqe ka njė t'mirė mrena!" "'Ci sheh syni, ja ban dora!" "Ē'ka ta ban yti, s'ta ban kush!" "Ēka s'ta majn 24 dham, s'ta majn as 48!" "'Cka shohin sytė e nigejojn veshėt, s'mun i thot goja!" "Ē'ka t'mjellish ke me korre!", "Ē'ke pse po rrin si n""e thuma?" "Ēobanit t'mirė s'ja ha ujku dhet!" "Ēobani i mirė i bjen dhet me vakt n'vath!" "Ēobanit epja gunėn kur ahst diell se kur bje shi e merr vete!" "Ēohu prift tė ulet hoxha; ēohu hoxhė tė ulet prifti!"

D ...

" Dardha e ka bishtin mrapa!" S'ka dazem pa mish!" "Delmen e dame prej tube e ha ujku ma kollaj!" "dervish kur se kish!" "Dikush i ka dy yjet e dikush as nji!" "Dita e mirė duket qe ne sabah!" "Dielli i natjes s'rrin gjith ditėn!" "djali i mirė t'neron, i keqi t'marron!" "Don me nxjerr vjam prej pleshtit!" "Durimi ka fun, hejdi!" "Dy duer pėr nji krye janė!" "Dy gurė bashkė s'i le!" "Dy gjela nė nji pleh s' mun knojnė!" "Dy t'hagėrme s'bajnė keq po dy t' rahme po!" "Dy t'pashpirt, varin nji me shpirt!""Dvet njiqin vetė e ba si tė dish vetė!" "Dhe ai asht mashkull, dhe i thotė veti mashkull!" "Dhe (ky) ka gojė me folė!" "Dhe toka ēi e shkel e ka tė rane; Dhe tokės ēi shkel i ranohet!" "Dhimta e burrit, si dhimta e brrylit!" " E ka gjet, me lyp kos te gabeli!"


E ...


"Edhe n'u bjaft kejamet s'kem ēka me ba!""Edhe n'mulli ka ren!" "E ka ba pa men nė krye!" "E ka gojėn mjalt, goja mjalt', qet mjalt per goje!' "E ke engllish!" " E ke mashkull!" "E mira as n'dhe nuk kalbet!" "E sheh qimen nė qull t' tjetrit e se sheh tran ne te vetin!" "Edhe me harrue robi, s'harron Zoti!"


F ...


"Faj s' ka, po peles i ka zhdrip ka bishti!" "Faré kungulli!" Fjalė ari!" " Fjala e urtė rrėzon edhe malin!" "" Fjala ka kam!" "Fjala s'ba mort!" "Fjalėte amla e gurt n'strajce!" "Fjalėt e hallkut e birat e gardhit s' nalen kurrė!". " Flet me hu n'krah!" "Folė me tė, si me folė me murin!" "Flok e men s' rin nė njė ven!" "Fluturon si zog!" " Flet me thuma!" "Flet pak, po fjala i peshon njiqin derhem!" "Fole me ta, rruej ve e veja lesh s'ka!" ""Ftyra nuk shitet pėr pare!"


G ....

Gabeli kur u ba mret pėr herė t'parė vrau babėn e vet!" "Gozhda qet gozhdėn!" "Gruja e ka shti dreqin n'shishe!" "Guri n' ven t' vet peshon!" "Gjaku n'gjak shko!" " Gjan e keqe as qeni s'e ha!" "Gjuha asht prej tuli, po asht thyen!" "Gjuen nje budalla nji gurė n'uje e dhet t'meēem s'mund e nxjerrin! " "Gjumi asht si deka!" "Gjithkush ka kutin e vet!" "Gjuha s'lidhet!"


H ...


" Ha bukėne vet e man kujdesin e tjerėve!" "Hajt e eja si Adem Peja!" "Hajvan i ati, gomar i biri!" "Hala je shatlbak!" "Hala s'asht ba kjamet, a!" "Hala t'qet buza tamel!" "Hazmi dhe uji s'flejnė!" "Hi lmuet e del gėrmuet,nalo!" "He, ku je, jarani i pites!" "Hipi mizes, miza t'ēon n'mut!" "Hip se t'vrava, zhdrip se t'vrava!" "Horrjati se ka as kte as atė jetė!" "Hupi si guri n'ujė!" " Hupi si shurra e pulės!"


I ...


"I biri i tet!" "I bje samarit t'nigjoj kali!" "I drejti hjek keq, po me fitue, fiton!" "I dhimet si bora e parvjeme!" "I dhimet edhe muti me ba n'arė t'huej!" "I giti s'ja di t'untit" "I huej tė vret e t'le mi dhe, e i joti edhe met vra, tė shtje n'dhe!" "I ka ditėt e njehuna (numėrueme)!;" "I ka le Zotit me zor!" "I ka hi dreqi n'bark!" ""I ka hip thiut tė Tahir Haxhisė n'shpinė!" " I ka shtat shpirtna si maca!" "I ka ra luga n'mjaltė!" "I ligu masi s'ka ēka me i ba t'fortit, ja sha nanėn kunruell!" "I ligu qet gurin e fsheh dorėn!" "I l'shon fjalėt si lopa bagėlėn!" "I majm si mish lepuri!" "I mytuni me pshtue kapet pėr shkume!" "I nėrshem si miu bishtcubel!" "I pabesi s' ka besė!" "ishalla e gjen ēka i menon nusja e jo ēka i menon nana!" "I shami t'shan!"


J ...


"Ju kanė sose ditėt e si ba Zoti derman!" "Ja ka xan rrota bishtin!" "Jeton si veshkja (eshkja), n'vjam!" "Jo Ali Hoxha, po Hoxh Alia!"

K ...


"Ka shkue si shtog i gjatė!" "Ka ra si miza n' mjaltė!" "Kamet e leta, faqja e bardhė!" "Kanga s'mun nalet, s'mun burgoset, as sygjunoset!" "Ke djeg qulli, i fryn dhe kosit!" "Knon si gjeli n'pleh!" "Kojshia i mirė, dera e xhenetit!" "Korbi korbit s'ja xjerr (qet) sytė!" "Ku ka rrjedh gjithmonė, po nuk rrodhi pikon!" "Kujanė dy, i treti s' ka ven!" "Ku kcen dreqi s' ka ven meleqi!" "Ku erret s'njeh!" "Ku rafsha mos u vrafsha!" "Ku s'ka zjarm, z'del timi!" "Ku s' ka as Zot s'ka ē'ka merr!" "Ku shkel ai as bari s'bin!" "Ku asht?... ka shkue me lyp men!" " Ku asht plaku derdhet gjaku!" " Kryet gjok e menjen zog!" "Kuj ja jep Zoti, s'mun ja nale robi!" "Kuj s'ja ka dhanė zoti s'mun ja jep as robi!" "Kur asht puna pėr vatan edhe sulltanit me ja vu pushkėn asht sevap!" "Kur flet populli flet Zoti!" "Kur s'asht pula, hahet sorra!" "kur s'ta jep Zoti s'ta jep as robi!" "Kur shkon djathi, hirren mos e kjaj!" "Kur vin ment si gjen dhent!" "Kur tė thyhet qerri, dalin shumė tė meēėm!" "Kush ban keq gjen keq!" "Kush d'vet s'tret!" "Kush gutet pėrmutet!" "Kush i fryn zjarmit digjet vetė n'ta!" "Kush kjoft i Zoti, mos i shkoft i zi moti!" "Kush s'ka men, ka kame!" "Kush vrapon shumė, thyen qafėn!" "Ky po, asht kungull pa fare!" "


L ...


"Larg sysh, larg zemre!" "Le, more, hiqu ti, se sillet kah sillet e vjen n'kuj e lidhet!" "Leh shumė!" "Leh si qeni nėn kosh!" "Loti ma i ran asht kur dahesh me te gjall se sa kur dahesh me t'dekun!" Luje mace kryet e kaut po mujte!" "Lum qafėgjati!" "Lule pa erė!" "Lyp kos te gabeli!" "Lypsi faqen e zezė ka, po duarthat nuk kthehet!"

M ...


"Ma i zi asht ai ēi shtje me ba se ai ēi bani keq!" "Ma kadalė se s'ta ka vra babėn!" " Ma kadal beg se ka henek!" "Ma kadal se s'asht ka t'njek kush!" "Ma me kam e ha me dham!" "Ma mirė jo nji herė se prit e percjell pėrherė!" "Ma mirė nji ditė i meēėm se njiqind vjet budall!" "Ma mirė nji zog sot se njė pulė mot!" " Ma mirė dekė e rahat se gjallė e pėr gazep!" "Ma mirė me pas nji derhem men se njiqin dhen!" "Ma mirė me nje mirė se me pa keq!" "Ma mirė nji n'dorė sot se dhet mot!" "Ma mirė nji n'dor sot se nji thes mot!" "Ma mirė me pas nji anmik t'fort se nji mik t'lig!" "Ma mirė pak, po sakt!" "Ma shumė di budalla shpi t'vet se i meēmi nė shpi t'huej!" "Me dhanė fjalėn asht kollaj, me majtė do punė!" "Mali me mal s'takohet se njeriu me njeri po!" " Malli i hupun shpirti i bjerrun!" "Marrja rrin e i zoti se len!" "Marrja s'lahet me ujė!" "Marrja s'ka bisht!" "Marrja s'ka brina!" "Me ba asht kollaj me zhba asht veshtirė!" "Me ka hup ferkemi n' oborr tem!" "Me dhamin syt kur te shoh!" "Me hi n'loj asht kollaj, po me dalė prej saj asht vėshtirė!" "Menja e madhe ka fik tri herė iballen!" "Me ja mshel gojėn i flet bytha!" "Menja e shnosh n'trup t'shnosh!" "Menja zog e kryet gjok!" "Me radhė lpihen lopt!" "Merr ku ka e ve ku s'ka!" "Mete tan jeten me mut n'goj!" "Me thanė asht kollaj, e me ba vėshtirė!" "Me tė lan huna, ha bar!" "Me i zan ato men i vras pushkė!" "Miku i mirė n'dit tė keqe njihet!" "Mik, mik e hama veshin!" "Miku mikut i ngjet katėrdhet vjet pėrpara!" "Miqėsia,miqėsia po qesja t'shkoj e t'vij!" "Mjeshtri tana shpat e bots i nreq po t'veten jo!" "Mos t'vin seri se ka kujt me i g'ja!" "Mos t'kallxoft dhija, t'kallxon brini!" "Mos t'vuft i ligu pėr fun!" "Moti i mirė duket n'sabah!" "M'u ka ba therrė nė sy!".

N ...


Nana edhe thi me tu ba, prap duhet me krue!" "Nata ska sy, por ka veshė!" "Nuk asht lukat ne vogli!" "Nuk bahen petullat ne ujė!" "Nuk duhet me kjėn gjithmonė grebuja, po kaj her edhe t'furk!" "Nuk gjuen moti nė hitha!" "Nuk e njeh qeni t'zonė!" "Nuk i ka le Zotit me zor!" "Nuk i kalzo gjarpni kamt e veta!" "Nuk i le dy gure bashkė!" "Nuk i merret as arra prej dore! " "Nuk zihet dielli me shoshė (sitė)!" "Njek moti motin!" "Njeni i bje thumit e tjetri potkonit!" "Nji herė kena le e nji herė kena me dekė!" "Nji martohet e njiqin terbohen!" "Njeri i mrrishėm!" "Nji t'murres e dy t'gurres!" "Nji sy qorr e nji vesh shurdh!" "Nuk ha barė!"


P ...


Pa hager hudra,s't'vjen era!" "Pa hager qepė, nuk man erė!" "Paj, s'ka ku i merr met se s'asht ken aty kur u ndanė!" "Paska vijam sa nje plesht!" "Pasunia shkon e vjen po sojnija nuk blehet!" "Po s'tu krue, s'tu shkrue!" "Peni i hollė képutet kollaj!" "Peni aty ku ahst ma i hollė kėputet!" "Per inat té sime re, plase zot tim bir!" "Per pesė pare e nrro fenė!" "Pėr tanin, mushe me dy!" "Peshku n'det e fulterja n'zjarm!" "PO se luejti kulia bishtin, zagarėt s'i shkojn mrapa!" "Pret si sakica e pa bisht!" "Pse po i fut veshėt n'tul!" "Pushka i dan fjalėt!"

Q ...


"Qen i ati e zagar i biri!" "Qen ēi leh s't'ha!" ""Qeni aty ku ha, leh!" "Qeni i lshuem leh gjithė ditėn!" ""Qeni ma me kam e ha me dham!" "Qeni nuk leh ne t'zon!" "Qeni plak zbahet zagar!" "Qet nji budalla nji gur n'uj e njiqin t'meēem s'mun e xjerrin!" "Qesh mirė ai ēi qesh i funit!" "Qimja n'shpi t'huej tė duket tra!" "Qingji i mirė i mirė i thith dy nana!" "


R ...


"Rueju, se ai ēi ik prej shiut bjen n'breshen!" "Rrena i kamt e shkurta!" "Rrej per toke e jo pėr qiell!" "Rruaj ve e veja lesh s'ka!" "Rrnon bleta n'maje t'malit, veē edhe miza n'bythė t'kalit!" "Rri shtremt e fole drejt!" "Rruga ēi duket s'do kallauz!"


S ...


"S'asht bujar ai ēi ka, po ai ēi asht msue!" "S'bahet dasma pa mish!" "S'bahet dasma pa takem!" "Sebeti e kismeti janė motėr e vlla!" "S'hi minarja n'thes!" "Si e kalove, si muti n'shi!" "S'jam as n'qiell as n'tok!" "S'ka gjak n'dej!" "S'ka krye pa bisht, as bisht pa krye!" "s'ka me ēka me ja qite sytė as vetit!" "Skamja asht ma e fortė se guri!" "Skamja asht nana e tana t'kqiave!" "Skamja tė ēon n'derė tė hasmit!" "S'mahet shpija me hajni!" "Sot as qeni t'zon se njeh!" "S'po t'ankoj ma shumė se gjelin zbath!" "S'tutet arusha me tupan!" "Si tė jetė veni bahet kuveni!" "Sillet kah sillet e vjen n'kuj t'vet e lidhet!" "S'jam kastarvec me lulue dy herė!" "Sillet si pula pa krye!" "Sheh molla mollėn e piqet!" "Shi i butė ēi lag t'marrė e t'urtė!" "Shkoi si dhia te kasapi!" "Shkoi si qeni n' rrush!" "Shkoi (ra) si miza n'mjaltė!" "Shkoi si shyta me lypė brinat e la dhe veshėt e u kthye shtė e curane!" "Shpija e mirė rri ēelė ditė e natė pėr mikun!" "Shpia asht e Zotit dhe mikut!" "Shtergo dhamt kur flet!" ""Shterren shenat e ēohen brrakat!" "shtje spica"! "Shtohen si fara e hithave!" "Shtriga n'fillim ha thmin e vet!" "Shtrydhe sa tė duesh se pleshti s'qet vijam!" "Shtogo rritet shumė, po asht fyell mrena!" "Shtyj byth me Palin po mujte!" "Shumė tė majta e kur mu deshte s't'pata!" "Shurra tė dan prej shokėve e muti ta hup kryet!"


T ...


"Tan Shkodra janė munue me i dhanė uj nji mushku!" "Tė ēon me pi uj e tė kthen pa pi!" "Tė mirėn edhe n'uj me qitė, dikur prap del!" "Ti ha trut pėr tru berri!" "Ti je si lopa ēi qet tamel shumė e n'fun i bje shkelem shekės, e derdh tamlin!" "Trimi i mirė me shokė shumė!" "Tu rritė menja!" "Tu rritė nera, ku kjofsh e ku mos kjofsh!" "Ty s'ta sheh hajrin shpija e jote, e jo ma me ta pa unė!" "Thirri murit, muri veshė s'ka!" "Thiu don plum n'ball!" "Thmija i plakut, vaji i sokakut!" "Thmija pa nanė, asht si nata pa hanė!" "Thonė se m'u ule n'byth, nuk t'ha qeni, po ku me marrė bythėn m'u ulė!" "Thonė se ari provohet me zjarm gruja me ar e burri me grue!" "Thuejem me ka rri, se se tė thom se kush je!" "Thumin niqin herė me rrah, nji maje qet!"


U ...


"Uji kalon,po guret rrinė nė ven t'vet!" "Ujku n'rro kimen, po bidatin jo!" "Ujku mjegull do!" "Unė po ta shes lopėn, e jo grazhdin!" "Unė t'kallxoj dhinė e ti m'kallxo gjurmėn!"

V ...


"Vajza asht si gastarja, nji herė thyhet!" "Vajza asht zjarm ne shpi!" "Varja ujkut mushknit e qingjit n'qaf!" "Vesha kopilesha!" "Viēi i pa lpim!" "Vorr i pa bame!" "Vret larg!"


X ...


"Xhenet e xhelhem janė nė kte jetė!"


Z ...


Zjerm o dritė, burr o shpirt!" "Zog i tretun".

****************************************************


BURRNIA URTIA TRIMĖRIA


A ...
" A ken burr, e burri i mirė nuk des veē kur e le djalin e keq mas!" "Asht burrė pėr t'kenė!" Äsht i ēartun menē (asht trim i madh)"! "Asht i samės (Asht i zoti, i fjalės,besės,i trimėrisė)!"


B ...
"Burri ēi bahet si ujė i nejun, si duhet gja as dreqit!" "Burri ēi rren s'asht burrė!" "Burri i besės dhe i trimnisė!" "Burr i mirė i bjen shkurt e pa dredha muhabetit!" "Burri i mirė kurrė nuk gutet prej burrnije, e jo prek tute!" "Burri i mirė ta kallxon rrugėn!" "Burri i mirė n'dite t'veshtirė njihet!" "Burrė i pa karar n'kuven!" "Burri ka kohė m'u korit!" "Burri kur jep fjalėn,jep djalin!" "Burri lidhet pėr fjale e lopa pėr laku!" "Burri se le fjalėn pemg!" "Burri i mirė le djal tė mirė!" "Burrme shtatė zemra!" "Burri i mirė, s'harrohet kurrė!" "Burrit mirė, edhe kur des, i ban drit vorri!" "Burrė n'za!" "Burrė pa shibla!" "Burri s'ha pare!" "Burrnija s'blehet n'pazar!"


Ē ...
"Ē'ban i forti, ēuditet i ligu!"(Ēuditet i liguē'ban i forti)!" "Ē'ka bahet, bahet e s'mun tė ē'bahet!" "'cka lyp gjen!" "Ēka tķke prej dore sot, mos e kėrko mot!" "" Ē'ka thotė sot's'thotė nesėr!" "Ē'ka thotė sot, harron nesėr!"


D ...
"Deken e kena borxh,po korin jo!" "Druni pshtet n'dru e njeri n'njeri!" "Dy gjela s'mun knojnė nė nji pleh!" "Dhe sorra pėr sorrėn luen veni, e jo ma burri pėr burrin!" "Dhija e don shkamin e vet!"


E...
E luen gishtin e shllinės. (Duhen nji penė buej me lujt gishtin e shllinės)!" "Ee, si asht ai veē e ruejt Zoti pėr hise!"


G ...
"Goja sįsht sall pėr bukė,po edhe me folė!" "Gruja e mirė, nera e oxhakut!" "Gruen e pushkės s'duhet me shiblue!"


H ...
"Ha hekur me dham!"

I ...
Ļ biri (bija) babės (nanės), i ka hije kuveni!" "I dekuni duhet m'u kthye mare!" "I dekuni s'flet!" "I fut veshėt n'tul!" "I forti o t'vret, o t'fal!" "I kan ra trutė nė qafė!" "I kan ra penėt!" "I ka hije neja n'kuven!" "I ligu zdi me tė zhdrip prej qafe!" "I meēmi ja lesho rrugėn budallės (Tė marrit)!" "I meēmi me nji fyshek vret dy zogj!" "I ka 100 dėrhem burrni!" "I urti tė vret me fjalė!" Ļ vret nalt!" "I merr dita natės, sa kcen gjeli tra m'tra!"


J ...
"Jam burrė e s'jam murė!" "Ju flet nana/ Na thrret jeta/ Jo vllavrasja /Po pajtimi!"


K ...
"Ka o ka, ty t'dhem shpina, mua m'dhem zemra!" "Ku bje s'ēohet (ku erret s'njehe)!" "Kur burukaten kijet, mzoret ikin!" "Kush s'ka ren, s'ka kuven!" "Kuvendi i pa ren, bahet pa men!" "Ku vret s'pret!" "Kulia e keqe ti mbledh zagart n'shpi!" "Kur e don puna, s'i dridhet gishti i shllinės!" "Kur flet ai e nigejon ni ordi!" "Kur tė vinė reni me blue nė mulli, bluej se masi tė kaloj reni s'ke pse kjan mrapa!" "Kush dvet s'tretė!" "Kush kqyr nalt bje poshtė!" "Kush kqyr nalt, merr n't'thue!" "Kur muj muj, e kur s'muj s'muj, po ti shtyj bythėn e hi mrena!" "Ku s'ka s'ka ēka merr, as ēka le!"


M ...
"Ma i mirė asht i ati se i biri gjall!" "Ma mirė djepin thatė se dreqin n'ta!" "Ma mirė dek e me nerė se gjall e me marre!" "Ma e mirė ashtė deka se fikja e koria!" "Ma mirė njė ditė e me faqe t'bardhė se 100 vjet e me faqe t' zezė!" "Ma e mirė asht nji grue e mirė se nji burrė i keq!" "Ma mirė jo, e me nerė se po e me rrena!" "Ma e mirė njė urti se 100 trimni!" "Ma mirė qiri i fikun se gjallė e i koritun!" "Mashkulli i keq as t'vret as t'falė!" "Mashkulli i mirė asht nera e bajrakut (fisit)!" "Me folė asht kollaj, po me majt fjalėn asht zor!" "Mi marrsh pleshtat (ti marrtė pleshtat)!" "Miku i mirė, dera e xhenetit!" "Me pas ftyrė s'flet ashtu!" "Me i ra huna nė tokė, nuk ulet me marrė!" "Mos na le zo pa miq!"

N ...
"Nė vorfni s'ka drejtėsi!" "Njeriu kur plaket rrokatet!" "Nuk bahet trimni me gra!" "Nuk jepen haxhet:gruja, pushka, e qesja!" "Nuk lehet peng besa!" "Nuk mun hi ka kam dale!" "Nima e Zotit e pushka e t'fortit!" "Nji ugiē ēi s'mun e ban bashkėn e vet si duhet gja kuj!"

P ...
"Pa hi n'dhe jo!" "Pushka nė duer t'fortit gjithmon vret mirė!" "pushka e t'fortit nuk nalet dhe dera e xhymerrit nuk mshilet!" "Pushka top t'u baftė!"

"

S ...
"Shtyj bythén nė punėn tane!" "Sįsht burrė i mirė ai ēi thumon shumė!" "Sįsht ken aty kur u da burrnija!" "S'ēahen dėrrasat pa pyka!" "Se ka rodin e dokės as t'burrnisė!" "S'ta shesgrazhdin, po lopėn!" "S'tutet arusha me tupan!" "Shmon si nana e pa djalė!"

T ...
"Trimi ka dy jetė e i ligu as kte as at jetė!" "trim asht ai ēi qet e pshto!" "Trimi i mirė me shokė shumė!" "Trimi t'vert e i ligu t'sha!"


Q ...
"Qeni i keq ta bjen ujkun n'vathė!" "Qingji i mirė thith dy nana!" "Qite iriqin nė pamuk, ai prap shkon n'therrė!" "Qit vjam prej pleshti e pleshti vijam s'ka!"


U ...
"Ujk, me lėkurė qingji!"


PUNA *****

A ...
"A e din ti se do punė s'janė si do punė!" "Ai ēi punon i ka dy jetė!"

D ...
"Don bythe kjo punė!" "


E ...
"E ka hallall bukėn ēi han (punėtori)!" "E ka haram bukėn ēi han (dembeli)!"


F ...
"Fjalėt e mira janė shi n'kollomoq, por kur s'ka pleh ara, s'ka ēka i ban as shiu i gushtit!"


H ...
"Hiqu, ti, se ka ma shumė fjalė se punė!"

I ...
"I ka hije puna!"


J ...
"Ju lumshin krahėt!"

K ...
"Kush punon ka!" "Kush ēohet herėt i ka dy nafaka!" "Kush duron,fiton!" "Kush duron, fiton!" "kush s'punon, e ka haram bukėn ēi ha!" "Kush si luen duert, qebesa, si luen as dhamet!" "Kraht e nima e Zotit tė qesin nė dritė!" "Nuk ka gja me t'keqe, se kur rrin pa punė tue thye gishtat!"


P ...
"Pa i lujt duart s'luejn dhamėt!" "PO punove ti edhe Zoti t'jep!" "PO s'punove vetė, Zoti t'le me gisht n'gojė!" Prej qelli nuk bje gja n'gojė!" "Puna asht fars!" "Punė me dukė!" "Puna pa dukė!" Punė pa grat!" "Punė pa krye e pa bisht!" "Puna e mirė, faqja e bardhė!" "Puna e mar!" "Puna e mirė edhe mas njiqin vjetėsh gjallet!" "Puna e natės, gazi i ditės!" "Puna t'qet ndritė!"


S ...

"S'ta hjek dera ty at punė!" "Sécet me furkaza!"

Z ...
"Zoti ka thanė: Munohu ti pak se munohem unė shumė!"


KĖSHILLA ĒKA NUK DUHET BĖRĖ

A ...
"Arushėn duhet me vra e mos me lan t'varrueme!"

H ...
"Hiqu ti, se nuk i vjen era njeri, po qen!" "Ha bukė, po le ven edhe pėr ujė!"

I ...
"I ka kcye delli i ballit e mos e luej se ti kaloj idhnimi!"


K ...
"Ku s'ke vu, mos prek!"


L ...
"Largoju prej tij, se tė le nė lloē!"

M ...
"Ma gojėn, se gojė kam edhe unė!" "Ma kadal, se po thyen qafėn!" "Ma kadal, se nuk e ke me tapi kte jetė!" "Masi t'bahet mos bertit!" ""Mos ba ēka s'ban kėrkush, se qesh gjithkush me ty!" "Mos ba ēka s'ban kėrkush, se t'gjen ēka s'ka gjet kėrkan!" "Mos ba ish, kur s'ke pula!" "Mos bluej ven e pa ven!" "Mos dvet shumė, se plake shpejt (megjathatė disa njerzė primitiv nuk pushojnė se pyetuni: kush je, nga je, ku punon, sa e ke rtrogėn, ku jeton, a e njeh filanin e fistekun, etj)!" "Mos e gėrzhit zjarmin me krane se t'kcejn xixat n'sy!" "Mos e nguc arushėn se me guc e me len gjallė, s'tė le ven ajo ty!" "Mos ba mizėn buell!" "Mos e guc mutin me krane, se man erė!" "Mos e guc gjarpnin me krane, se guc t'zezėn tane!" "Mos e shkel bukėn ēi ha se ti pėlset syt!" "Mos ec si i nėrkyem!" "Mos ec hunė pėrpjet, se thyen qafėn!" "Mos ec si miza pa krye!" Mos ec si pula pa krye!" "Mos e lyp si i vorfni copėn!" "Mos fol ma, se e ēart!" "Mos fol pėr hava ( mos rrej pėr qiell)!" "Mos fol ven e pa ven se e ban veten batall!" "Mos fol si mulli i ēartun!" "Mos ha shumė, s'e t'jet n'fyt!" "Mos hy borxh, pa pas nevojė!" "Mos hi me trina (dėrrasa) nėpėr mal! (Mos fol pa lidhje mos rrej; mos premto ēka nuk mund tė bash, mos hy nė rrugė pa krye!") "Mos hi ven e pa ven si sakica pa bisht!" "Mos i hi tjetrit n'hak!" "Mos i beso pijanecit, as kur ban be!" "Mos leh si qen nėn kosh!" "Mos i l'sho fjalėt si lopa bagėlen!" "Mos e le punėn e sodit, pėr nesėr!" "Mos fluturo si miza me kashtė mythe!" "Mos kujto se tjerėt kullotin barė!" "Mos i bje t'mirės me shkelm!" Mos i ba leqe muhabetit!" "Mos i ba kuj, ēka s'ke qef me ta ba kush ty!" "Mos i dil t'keqes pėrpara!" "Mos i mat gjanat e tjerve me kutin tat!" "Mos i lesho fjalėt ven e pa ven se kan kamė e marrin dhenė!" "Mos i prij punės mrapsht!" "Mos ja ba hyzmetin t'keqes!" "Mos i rri sherrit giat!" "Mos i shtje mish dhije!" "Mos ikė prej shiut, se bie n'breshen!" "Mos i zhdrip peles kah bishti!" Mos i jep besėn tė pa besit se tė pret n'besė tane!" Mos ja ve kamėn t'ligut (I ligu nė kėtė rast ėshtė i pafuqishmi, fukaraja)!" "Mos ju t'huej robit se i t'huje dhe Zotit!" "Mos ju trem qenit ēi leh shumė!" "Mos kėrko besė ku s'ka burrni!" "Mos kėrko falje pa e ditė per ēka, se e ban veten fajtor!" "Mos kce si zorra n'prush!" "Mos fshij ven e pa ven!" "Mos lyp men te ai ēi s'ka, ku i merr me ti dhanė!" "Mos mi ba leqe fjalės!" "Mos na ba zhumile!" "Mos pshesh shumė, se t'jet n'fyt!" "Mos rrej pėr qeli!" "Mos u ba gazi i dheut!" "Mos u ba fjalėkeq!" "Mos e ba borxhė!" "Mos u ba gojėkeq (fjalėkeq)!" "Mos u ba m'u lukat!" "Mos u ba m'u sha!" "Mos u ba me qesh hallku me ty!" "Mos u gut se t'jet n'fyt!" "Mos u muno me hagėr me dy lugė se t'jet n'fyt!" "Mos u ba urė me t'shkel gjithkushi!" "Mos u ndaj prej tube, se t'han ujku!" "Mos u kap me ta, se ta qet tamlin e nanės pėr hunsh!" "Mos u kap me ta se tė ban me hi pėr birė t'gjylpnas!" "Mos u muno me ja ba kuj gropen, se bjen vetė n'ta!" "Mos u muno me shti minaren n'thes me bythė jashtė!" "Mos u sill si sorrat n'coftinė!" "Mos u sill dyerve t'hallkut, si pordha n'klina!" "Mos shko me krye n'thes!" "Mos shko asaj rruge se asht me therra!" "Mos shkel n'drrasė t'kalbėt!" "Mos shkel nė shat, se t'bje bishti n'ball!" "Mos u tut prej tij ēi flet shumė!" "Mos u tut prej prej qenit si leh shumė!" "Mos qit shkelma prej smirit!"


R ...

"Rueju mos i ve vetes balė n'ballė, se s'ka burrė ēi ta hjek!" Rueju ujit dhe zjarmit!" "Rueju pa u ba!" "Rueju se po te jet ne fyt!" "Ruaju prej qenit si s'leh !" "ruaju prej qenit tė lshuer prej vargojvė!" "Ruaju prej besės t'pabesit!" "Ruaju, se ta ze rrota bishtin!" Rueju, pa ta zan rrota bishtin!"

S ...
"Shtrij kamėt, sa e ke jorganin!"


U ...
"Ulja grykėn se e ke naltė!".

* Bekime

I ...
"I shkoftė shpirti n'xhenet!"

J ...
"Ju baft nanės njiqin vjeē!" "Ju bafsh nanės me shtatė nishana!" "Ju rritsh nanės!"

K ...
"Kjoftė e bardhė ajo dekike ēi i leve nanės!" "Kjoftė e bardhė ajo dekike ēi ēele sytė!"

L ...
"Larg kjoft e keqja prej tij!" "Larg kjoftė i mallekuemi prej teje!"

M ...
"Mos t'gjetė gja e ligė!" "Mos ta preft e ligė rrugėn!" "Meleqtė kjofshin me ty!" "Mirė vofsh!"

P ...
"Pėr hajr t'kjoft varra!" "Pritja Zo t'ligėn!"

R ...
"Ruejna Zo prej synit t'keq!" "Rruga e marė!"

S ...
"Siē e bafsh e gjetsh!" "Siē e bafsh banė ashtu t'nimoftė!"

T ...
"T'ardhtė e mramja me hajr!" "T'lumtė goja e t'knoftė zemra!" "T'lumtė goja e tė pleqnoftė djali, se mirė po flet!" "T'past nana!" "Tė preksha pėr t'mirė!" "Tė priftė e mara!" "Tė pastė naan faqebardhė!" "Tė ruejt Zoti prej synit t'keq!" "Tė ruejt Zoti prej taksiratit!" "Tė shkoft shpirti nė xhenet!" "T'u baftė dita njimij!"

Z ...
"Zoti t'rujt!"


* MALLKIME


A ...
"As dreqi s'ka ēka ban aty!"

C ...
"Ē'ban ashtu, more, bafsh kryma kryezes!"

E ...
"E paē faqen e zezė, si bytha e kusisė!"

I ...
"I hagėrt shpirti ...!" "Ishalla t'japin ujė me lugė!"

K ...
"Kjoftė e zezė ajo dekike ēi ti hapi sytė!"

L ...
"Lavshu n'lot e tua!" "Luejsh menē!"


M ...
"Meē pa ty!" "Metė nana pa ty!" "Mos laē farė mrapa!" "Mos pash dit t'bardhė!" "Mos pritsh m'u rritė!" "Mos t'pruftė Zoti shnosh!" "Mos t'lashte vorri mrena!" "Mos t'leftė as djalė as vajzė n'votėr!" "Mos mujsh me dhanė xhevap n'atė dyja!" "Mos t'pastė nana!" "Mos t'raftė kashatė n'gojė!" "Mos t'rritė Zoti ma t'madh!" "Mos t'errtė nata!" "Mos bafsh hajėr!"


O ...
"Or bir, karadaku ta preftė kryet!"

P ...
"Paē faqen e zezė, djalė mas djali!" "Pastė hijen e vet!"


S ...
"Shkja e bir shkjau!" "Shkofsh e mos u kthefsh!"


T ...
"Ta baftė Zoti sahatin dekike!" "Ta preft i hueji kryet!" "Tė ardhtė e mramja me marre!" "Tė ardhtė e mramja me sherr!" "T'ēoftė Zoti, ku piqet buka n'diell!" "T'u djegtė trupi pėrse gjalli!" "Tė due si krypėn n'sy!" "Tė dhaēa uj me bisht tė lugės!" "Tė hagert breja!" "Tė huptė fara!" "Ta theftė dreqi qafėn!" "Ti zatė sytė e keqja e jote!" "T'u mshiltė dera me therra!" "Tė plaēin sytė e ballit!" "Tė vraftė reja!" "Ty, mos tė lashtė Zoti shnosh!" "Thefsh qafėn!" "Thi e bir thiu!"


U ...
"Udha e mrapsht tė kjoftė!" "U mytsh n'ujė!"

***** TUTSI ( FRIKACAKU )

A ...
"Ai a, asht trim i madh, veēse ka zemér lepuri!" "As hijes sė vet, nuk i beson!"


I ...
"I ka hi lepuri n'bark!" "I ligu s'din m'u nalė!"


K ...
"Ka frikė hijen e vet!" "Kamt e leta, e faqja e bardhė!" "Kur s'ka ēka i ban, ja shan nanėn!"

M ...
"Me gjuhė vret dyjan!"


S ...
"Sikur tė mos ishte tuta edhe ai do tė ishte trim!"

T ...
"Tutsi te fik e tė fik e tė korit!" "Tutsi se ka as kte, as at jetė!" "Tuta e ruen vathėn!"


***** HALLALLI

"Hallall konsiderohej ēdo gjė e fituar me punė, mund e djersė. Prandaj dhe Thuhet:
"Hallall gjinin ēi t'kam dhanė!" "Hallall hyzmetin ēi t'kam ba!"

"Ma mirė pak e hallall se ma shumė e haram!" "Hallall e paē!" "Hallall i kjoft!" "Njeri hallall!" "E ka hallall bukėn ēi e ha!" "Nana ja ban hallall thmis munin ēi ka hjek me ta!" "Hallalli dhe harami, nuk mun rrinė bashkė!"


***** HARAMI

Haram konsiderohej ēdo gjė qė nuk fitohej me punė, prandaj dhe thuhej:
A ...
"Asht ba haram!" "Asht zanė haram!

G ...
"Gjaja e vjedhun asht haram!"

"Haram e paē gjinin ēi t'kam dhanė!" "Haram e paē bukėn ēi ha!" "Harami haramin e njek!" "Haram i jati, e haram i biri!" "Harami, haram lyp!" "Harami n'haram shko!" "Harami t'vret!" "Harami t'plast sytė!"

M ...
"Me haram s'jetohet!" "Mos i lakmo haramit, se s'ka pa kush hajr prej tij!".

N ...
"Njeriu ēi ban pun t'kqia, i bahet haram ēdo gja!"
"Ta baft Zoti haram!"

**** MELEQTĖ
Simas kuptimit dhe besimit fetar nė kėtė trevė, Meleqtė ndodhen kudo, e ruejn njeriun nga tė papritunat. Nė trupin e njeriut qėndrojnė nė supin e djathtė. Ata sjellin mirėsi. Ata i pėrzanė dreqnit. Dreqnit ikin prej melaqeve. Nė kėtė trevė ka shumė vende tė bekura dhe shumė tė bukura, ku pijnė ujė dhe mrizojnė meleqėt". Prandaj thuhet:"
A ...
"Asht meleq!" "Meleqtė e paēin n'dorė!"

I ...
"Ishalla e ruajn meleqetė!" "I urtė, si meleq!"

U ...
"Udhė e marė, e meleqtė kjofshin me ty!"

****** DREQI

Ai konsiderohej shkatari dhe zbatuesi i tė gjitha bėmave tė kėqija. Sipas thėnieve dreqi pushon nė krahun e majtė. Sillet kudo dhe qėndron nė vende tė caktuara. Dreqnit "dijnė" tė emitojnė tinguj nga mė tė ndryshmit. Nė lidhje me dreqin, pėrdoeren shumė shprehje si:

D ...
"Dreqi brina s'ka!" "Dreq i jati e dreq i biri!" "Dreq i dreqit!" "Dreqi, e i biri i dreqit!" "Dreqi pastė pun me ty!"""Dreqi e din at punė!"" "Dreqni!" "Dreqi as mjell as korrė!" "Dreqi as han as pin, por dreqni menon!"

E ...
"E mori dreqi hisen e vet!" "E ka hager dreqi punėn!"

F ...
"Falja dreqit!

I ...
"I kno dreqi n'vesh!" "I ka hy dreqi n'bark!

K ...
"Kcen si dreqi n'shkam!

N ...
"Nuk e ha dreqi mallin e vet!"

P ...
"Pjella e dreqit!"

S ...
"Se ha dreqi gjan e keqe!" "Se ha dreqi mallin e vet!"

T ...
"Tė hagėrt dreqi ē'ke n'vesh e pėrpjet "Tė marrtė dreqi!" "Tė ēoftė Zoti ku ban dreqi ve!"


***** TĖ NDRYSHME

A ...
"A don mollė? - e pse s'due, mue goja lesh s'me ka!" "Aii, si asht ajo! As arrat mos me ja marrė prej dore e jo ma gja tjetėr!" "A ke ken noni herė ma gusht se sot ? - Po, kur mė ka ardhė miku n'shpi e s'kam pas bukė me i dhanė!" "Ai ēi e ka mizėn mas veshit, si ze bytha ven. - A thue, kush ia mori kaun Hasanit ? - ai ēi ka mizėn mas veshit. Ai qė e kishte marr kaun e ēoi dorėn mbas veshit pėr ta trembur mizėn. Kėshtu hajni zbuloi vetveten!"


Ē ...
"Ē'ka s'ma merr menja mue, as kurani se ka!"

D ...
"Dhija nji herė ja pa delmės dhe i tha: - T'paska dalė jasht!"

E ...
"Ec pėr tokė e jo pėr hava!" "E paē kamen e mirė!"

G ...
"Gojėn s'ta ka dhanė Zoti sall pėr bukė!"

H ...
"Hudra kur ka folė ka thanė: N'daē me ken mirė e mos m'u lodh ditėn, hamė sa tė ēohesh prej shtrati!" "Hiqu ti, more, se asht hafije!" "Hiqu ti, se asht msue m'u lukat!"

I ...
"I mat gjanat me kutin e vet!" "I than qorrit. - A don me ta kthye t'pamit e syve ? - Jo, tha ai, s'due me pa prishana!" "I ka hjek spik!"


K ...
"Kali i huej, t'le n'rrugė!" "Kur ta hash pulėn e huej, tanen maje vjerrun pėr kame!" "Kush, more, ai a? Ai kur s'flet, sakt s'rren!" "kqyr ku po shkelė!" ""Kuline (Kudėren) ēi han klysht e vet duhet me vra!" "Kur ra gusht ai ja fali shpirtin Zotit, po ai s'ja mori pa la borxhet!"


L ...
"Lumi ai ēijeton midis Synit Skafkaēit, Drunit Shtremt e Shpelles Fratit!" "Lshe, more, lshe! O, pata me lshue, more, po s'po mė lshon kymue!" "

M ...

"Mali dhe nata kanė veshė!" "Matu shtatė, e qit nji herė! "Matu shtaė, e fol nji herė!" "Me folė me te, asht njisoj si em rrue ve, e veja lesh s'ka!" "Me mėsue tjerėt asht kollaj!" "Me ju pri tjerėve s'asht kollaj!" "Me folė prej skamlije, munte gjithkushi, po me kap pushkėn e me ju pri trimave, dueht me pas burrni e trimeni!" "Merre kal, merre sas e shtat simita ke n'strajcė e rahma e mos m'vra!" "Mos shko si Muēa mas daive!" "M'rrove, e t'rrova, e brisku i berberit!" "Me ditė lopa pse ja japin ballgurin kurr se ha!" "Mos u ba m'u qesh, se dynjaja njat pun ka!" "Mos u muno me ma qit dreqin prej barkut!"


N ...
"Nuk i bihet murit me krye!" "Nuk t'vret kush pa kallauz!"

Q ...
"Qepa kur ka folė ka thanė: ndaē me fjet rahat e m'u ēue i letė natje hamė n'darkė!

P ...
"Pa i dalė flaka, ta nalim timin!" "Pse ke shkel ligjin, bre, - Bishtin ja kini lanė shumė t'gjat, pasha zotėn, s'pata ku me vu kamėn!" "Po si lujte kamėt, si luen as dhamėt!"


S ...
"S'mahem dy kunguj nėn sjetull!" "Sa ta majsh pėr laku e ke n'dorė!" "S'hi minarja n'thes!" "Sa sharte ka turqnia ? - simas takatit!" "S'kalohet deti n'kam!" "S'po m'vjen keq pėr kėt ēi kaloi, po mė vjen keq se u hapi rrugė tjerėve!" "Shko e eja, me men nė krye!" "Si kam ba kujt mirė, ēi t'kam frikė!"


T ...
"Trimi o t'vret, o t'falė; i ligu as t'vret as t'falė!"


U ...
"Ujin e nejun kėrkush se pi!"

V ...
"Vlla, he vlla shyqyr ēi jam rrah e s'jem vra!"


****** PĖRSHĖNDETJE

A ...
"A je si je ?!" "A je burr i fort ?!" "A jini a si jini ? ( burra tė fortė, burrat e dheut)!"

M ...
"Mirse ju gjeta (gjetėm) burra! Mirse kini ardhė me na nerue!" "Mirse ju ka pru Zoti!" "Mirse vini (po vini) burra!" "Mirse vjen!" "Mir u pashim!" "Mir pjekshim"


N ...
"Natja e mirė!"

P .. .
"Paē faqene bardhė ēi na keni gzue e nerue!" "Pramja e mirė!"

T ...
Tungjatjeta!"


U ...
"U kjoftė mirė!"


****** URIME

I ...
"Ishalla i gjeni shnosh e mirė!"

K ...
"Kalofshi mirė!" "Kjoftė Zoti me ty!" "Kjofsh faqe bardh ti e rodi yt (rod mas rodi)


R ...
"Rrug t'marė!"

S ...
"Shkofsh e ardhėsh nshnosh e mirė!"


U...
"U kjoft rruga e hajrit!" "U kjoft per hajėr!" U kjoft pėr hajėr e me nafak!"


T ...
"T'kjoft rruga e hajrit!" "Ta baft Zoti rrugėn dritė!" "T'rujt Zoti prej t'ligave!"


Z ...
"Zoti t'past nore!" "Zoti t'rujt ty e ka paē!"

****** LEDHATIME

A ...
"Asllani i nanės!" "Azgani i nanės!"

B ...
"Bardhoshi i nanės!" "Bukuroshi i nanės!"

D ...
"Dashi i nanės

I ...
"I vogli i nanės!" "I bukuri i nanės!" "I dashtuni i nanės!" "I amli i nans!" "I miri i nanės!"

J ...
"Ju bafsh nanės me shtat nishana!" "Ju rritsh nanės!"

K ...
"Kallushani i nanės!"

L ...
"Lum nana, ēi te ka!" "lum nana, pėr ty!"

O ...
"O trimi i nanės!" "O pėllumi i nanės!"

S ...
"Sokoli i nanės!" "Sugari i nanės!"


****** PĖRBETIMI

E ...
"E shedibilahi i Zotit, sakt po (asht njashtu ose s'asht ashtu)!"


M ...
"Ma marrt Zoti fetyren n'po t'rrej!" "M'plaēin syt n'po t'urrej!" "M'vraft Zoti n'po rrej!" "Mi plast syt buka ēi kena hager bashk n'po t'rrej!" "Mi qorroft Zoti syt, n'te rrejsha sall nji fjal!"

P ...
"Pasha ate qė na e ka dhanė shpirtin!" "Pasha ate qė na e ka falė, e na e merr shpirtin!" "Pasha ata ēi po ha, e ata ēi po e marr me vete!" "Pasha ata ēi vra e kthejll!" "Pasha at diell, ēi nxen tan dijan!" "Pasha atė tokė ēi s'kem ēare pa hi n'ta!" Pasha din e iman njashtu asht!" "Pasha ditėn e dekės!" "Pasha gjith (gjinin) ēi t'kam dhan!" Pash gjit ēi t'kam dhan, bane at pun pėr hatėr tė nanes (mos e ba at pun)!" "Pasha fjalėn e nerės!" "Pasha fjaLén e burrit!" "Pasha kryet e thmive!" "Pasha kryet e djalit!" "Pasha kryet tat!" "Pasha kte e atė jetė!" "Pasha miqėsin (kumarin, jaranin), ēi kemi, sakt po!" "Pasha natėn e vorrit!" "Pasha nerėn ēi ka burri!" "Pasha syt e ballit, njashtu o kjen!" "Pasha shpirtin e nanės (Babės)!" "Pasha shpirtin e t'gjallve e t'vdekunve!" "Pasha shtat pal tok e shtat pal qell!" "Pasha t'madhin Zo ēi ma ka dhan shpirtin e ēi na merr kur tė don, bash njashtu asht!" "Pasha t'lumin Zo!" "Pasha tok e qiell!" "Pasha kryet tem!" "Pasha Zoten( mund tė jet pohuese ose mohuese, por ėshtė shumė i pėrdorur si pėrbetim)!" "Pėr t'ben e zotit, e si e bafsha me nimoft, sakt njashtu asht!" "Pėr kte be e si e bafsha mė nimoft, n'po t'rrej!".



****** SHPREHJE MOSPĖRFILLĖSE

C ...
"Coftan!" "Coftin!" "Ēkulan!" "Ēkulane!" "Ēubardh!"

G ...
"Gabel!" "Gabelic!" "Gdhe!"

F ...
"Flliqan!" "Flliqane!"

H ...
"Hijanet!" "Hileēar!" "Hukubet!" "Hukubetjak!" "Hunperpjet!"

K ...
"Karabash!" "Karajfil!" "Kollomoq i pa pjekun!" "Kryemushk!" "Kryegdhė!"

M ...
"Morran!" "Morrjak!"


N ...
"Nukan!" "Nukajk!"

Q ...
"Qyqan!" "Qyqajk!"

P ...
"Pipiruq!" "Pyk ahu!"

TH ...
"Thi!" "Thinesh!"

S ...
"Stėrvin!" "Shpatuk!"

ZH ...
"Zhelan!" "Zhugan!".