durrsaku |
|
| Si te bejme seks te sigurte?
Mėnyra e vetme 100 pėrqind e sigurtė pėr tė prevenuar SST ėshtė abstinencia (tė mos angazhohesh nė asnjė formė tė aktivitetit seksual), gjė qė ėshtė thuajse e pamundur. Pėr njerzit qė marrin pjesė nė aktivitet seksual rreziku mund tė ulet duke pėrdorur kondomin dhe tė kufizojnė numrin e partnerėve seksualė. Rreziku ėshtė shumė i ulėt kur ke vetėm njė partner seksual, i cili nuk ka partnerė tė tjerė dhe nuk ėshtė i infektuar me ndonjė SST
Metodat e seksit te sigurte perfshijnė:
* Pėrdorimi korekt i kondomit mashkullor prej lateksi ose polyuretani nė ēdo akt interkurse vaginale, anale dhe seksit oral (kontakti gojė-me gjenitalet). Ndonse kondomet mashkullore prej lateksi nuk janė 100 pėqind efektive, ato nė mėnyrė tė dukshme pakėsojnė rrezikun e transmetimit. Kondomet femėrore ofrojnė njė lloj mbrojtjeje nga SST, por nuk janė aq efektive sa kondomet mashkullore. Kondomet nuk mbrojnė nga plagėt nė zonat e pambuluara nga kondomi. Pėrdorimi i lubrifikantit me bazė ujore pakėson ēarjet e kondomit.
* Refuzimi kategorikisht i tė bėrit seks me njė person qė nuk do tė pėrdorė kondomin.
* Larja e gjenitaleve me ujė e sapun pas aktivitetit seksual. Kjo ndihmon tė eliminohen parazitėt dhe bakteriet qė mund tė kenė patur kontakte me gjenitalet.
* Urinimi pas aktivitetit seksual. Kjo ndihmon tė eliminohen bakteriet qė mund tė kenė hyrė nė uretra.
* Kryerja e vetė-ekzaminimeve tė rregullta gjenitale qė njerzit tė familjarizohen me dukjen normale tė gjenitaleve. Kjo njohje do tė ndihmojė tė identifikohen symptomat qė mund tė zhvillohen nė se personi ėshtė ekspozuar ndaj SST.
* Kufizimi i marrėdhėnieve seksuale kur partnerja ėshtė me menstruacionet. Gjatė menstruacioneve, gratė qė kanė HIV/AIDS janė mė infektuese pėr burrat e tyre dhe gratė e shėndosha kanė mė shumė gjasa tė infektohen prej partnerėve tė infektuar. Pėrdorimi i kondomit gjatė menstruacioneve e pakėson rrezikun.
* Vaksinimi pėr human papilloma virus (HPV) dhe virusin e hepatitit B. Vaksinimi pėr HPV me Gardizil pėr prevenimin e kancerit cervical duhet tė bėhet para se vajza tė fillojė jetėn seksuale aktive, pra nė moshėn 12-13 vjeē.
* Evitimi i interkursės anale. Rektumi dhe anusi pėrmbajnė sasi tė mėdha bakteriesh. Kontakti me kėto bakteria mund tė shkaktojė SST si nė gratė dhe nė burrat. Po ashtu goja, vagina dhe penisi nuk duhet tė ekspozohen nė asnjė objekt qė ka qėnė nė kontakt me anusin ose rektumin. Kur preferohet interkursa anale, duhet tė pėrdoret patjetėr njė kondom lateksi
* Kujdes kur shkėmbehen lojrat seksuale. Pėr arsyen se SST mund tė transmetohen nėpėrmjet shkėmbimit tė lėngjeve trupore, ata qė pėrdorin lojrat seksuale duhet tė pėrdorim bashkė me to edhe kondomin.
Ėshtė mirė qė partnerėt tė tregojnė historitė e tyre seksuale me njeri-tjetrin. Kėto tregime janė me rėndėsi pėr tė dy, sepse njerėzit qė angazhohen nė aktivitet seksual tė ēdo lloi, janė tė gjithė nė rrezik pėr tu infektuar me SST. Partnerėt duhet tė tregojnė lidhur me pėrdorimin e drogave dhe pėr domosdoshmėrinė e bėrjes sė analizave pėr SST. Analizat janė veēanėrisht me rėndėsi kur fillohet njė marrėdhėnie e re seksuale. Analizat pėr SST duhet tė kryen gjatė kontrolleve mjekėsore rutinė.
Ka shumė raste kur partneri nuk ėshtė i ndershėm dhe nuk tregon qė pėrdor drogat, nuk tregon historitė e tij seksuale, ose nuk tregon se ėshtė testuar ose jo pėr SST. Pėr tė evituar ēdo tė papritur njerzit duhet tė kėrkojnė e tė shikojnė pėr shėnjat e SST tek partnerėt e tyre. Edhe pse shumė SST nuk kanė gjithmonė shėnja tė dallueshme, kurrė mos u angazhoni nė aktivitet seksual me njė partner tek i cili kani dalluar qartė simptomat e njė SST. Mos merrni pjesė nė aktivitete seksuale me partnerė qė janė duke u kuruar pėr njė SST qoftė ajo edhe e shėrueshme. Sėmundja mund tė jetė ngjitėse gjatė gjithė kohės qė vazhdon mjekimi dhe ai nuk ėshtė kryer komplet.
|
| | |
