MUZIKE SHQIP ME TE BUKURA NE BOTE,WINDOWS SHQIP FILMA SHQIPTAR DHE PROGRAME FALAS 2023

Historia e Adem Jasharit

« Older   Newer »
  Share  
FLUTURA
view post Posted on 13/9/2009, 20:33     +1   -1




Adem Jashari
Historia e Adem Jasharit
Adem Jashari lindi nė Prekaz tė Drenicės, mė 28 nėntor 1955. Kėtė vit, Shaban Jasharit, krahas Festės sė Flamurit, qė e festonte pėr ēdo mot, ju shtua edhe njė festė tjetėr - Ditėlindja e djalit tė cilin e pagėzoi: Adem. Dhe ishte e natyrshme qė mbi djepin e t“posalindurit nė kėtė ditė, Djepi tė mbulohej me flamurin e Skėnderbeut. Kėshtu ndodhi atė ditė nė familjen Jashari, nė Prekazin e Ahmet Delisė. Familjes se xha Shabanit iu shtua edhe njė pushkė, nė Drenicė jehuan krismat e pushkėve pėr flamur dhe ushtarin e posalindur tė lirisė. Xha Shabanit ju duk se jehona e pushkėve qė u zbrazėn pėr lindjen e Adem Jasharit po shpėrndahej valė - valė nėpėr Drenicė e Kosovė si jehona "Oooo o o prite, prite Azem Galicėn o heeejjj", e atij sikur ju duk se po ndėgjonte jehonėn: "Prite, prite Adem Jasharin o heeejjj". S“do tė ishte ēudi qė atė ditė, xha Shabani t“i kishte ndėgjuar tė dy jehonat, se atė ditė e kaluara po e pėrcaktonte tė ardhmen, ishin bėrė njė. Atė ditė, Flamuri - Lindja - krisma - jehona ishin determinim i njė lavdije tė madhe. Adem Jashari erdhi nė kėtė botė me tė vetmin ndryshim nga gjithė moshatarėt e tij se ky u lind nė ditėn e fitorevė mė tė lavdishme tė popullit shqiptar, nė Ditėn e 28 Nėntorit. Kėshtu nisi jeta nė vazhdimėsi nė Prekazin e lavdive tė pėrsėritshme. Nė festė me krisma e kėngė edhe vdekjen e bėjnė me krisma e kėngė. Xha Shabani ishte i kujdesshėm me tė gjithė fėmijtė, por ndaj Ademit tregonte njė kujdes tė veēantė, ndoshta pse i kujtohej dita e lindjes, i kujtoheshin krismat e pushkės dhe jehonat e pėrsėritura tė atyre krismave nė 28 Nėntorin e vitit 1955.


Xha Shabani pas Luftės sė Dytė Botėrore, pėr njė kohė pati ushtruar profesionin e mėsuesit, por pėr shkak tė veprimtarisė atdhetare ai do tė largohet nga procesi mėsimor dhe do merrej me bujqėsi. Ai pa ndonjė ngurri vendosi tė merrej me punimin e tokės dhe edukimin e fėmijėve nė frymėn e atdhetarizmes. Kėshtu po rritej Ademi sė bashku me vėllezėrit mė tė mėdhenj, Rifatin dhe Hamzėn. Ademi kishte njė interesim tė veēantė pėr armėt, pėr tė bėmat e prekaziotėve gjatė historisė e sidomos i interesonte akti tepėr burrėror i Ahmet Delisė dhe ndihma qė ai i pati dhėnė fqiut, qė ishte sulmuar nga bandat serbe. Sopata e Ahmet Delisė, ajo qė bandės ēetnike i ndau kokat nė dysh, ishtė bėrė legjendė, legjendė e historisė nė mbrojtje tė nderit dhe dinjitetit kombėtar. Adem Jashari kishte njė interesim tė veēantė pėr Emin Latin, prekaziotin bashkėluftėtar tė Azem e Shotė Galicės, tė atij brezi trimash, qė nė gjithė shqiptarinė njiheshin pėr tė burrėri e trimėri. Ndonėse ky brez i trimave me nam tė lirisė, Kosovės nuk i sollen ēlirimin e bashkimin kombėtar, por brezave ju lan amanet: pushkėt trimėrore tė lirisė. Ky amanet pėrcillej nga brezi nė brez, nga luftėtari ke luftėtari me porosi, qė tė pėrcillej si stafetė deri nė fitoren mbi armikun e kombit. Prekazi nė mėnyrėn mė besnike e pėrcolli amanetin e luftėtarėve tė lirisė, jo vetėm duke e mbajtur syrin nė shėnjestėr, por duke pėrcjell jehonėn e pushkėve tė lirisė nga Prekazi nė Drenicė e nė Kosovė, jehonė qė i mbulonte tė gjitha tokat e pushtuara tė Shqipėrisė. A nuk e tregoi kėtė edhe Kulla e Shasivar Alisė, nė dimrin e ftohtė tė vitit 1945? A nuk u pėrsėrit kjo nga pasardhėsi i Emin Latit me 13 maj 1981, kur Tahir Meha mbuloi me turp njėsinė speciale tė policisė beogradase, duke i shkaktuar humbje tė mėdha edhe nė njerėz edhe nė teknikė luftarake agresorit, qė kishte aktivizuar pėr shuarjen e celulave kryengritėse.

Tė gjitha kėto dhe shumė tė tjera qė s'u pėrmendėn, lanė gjurmė tė thella nė edukimin atdhetar tė Adem e Hamėz Jasharit dhe ēetės sė tij trime. Adem dhe Hamez Jashari do tė betohen para varrit tė Tahir Mehės, se do tė vazhdojnė luftėn pėr ēlirim deri nė fitore. Dhe, ecen guximshėm rrugės sė luftėtarėve kombėtarė, duke ngritur si nė aspektin organizativ, njashtu edhe duke rritur numerikisht, numrin nė rradhėt luftėtarėve tė lirisė e tė pavarėsisė, duke ngritur efikasitetin e luftės ēlirimtare, me ēka ndryshuan rrjedhat e historisė dhe hapen njė epokė tė re - Epokėn e Ushtrisė Ēlirimtare tė Kosovės. Demonstratat e vitit 1981, ngjarjet e Pranverės sė madhe studentore tė vitit 1981, tė cilat u shėndrruan nė Lėvizje tė madhe popullore, qė me vite mbajten tė ndezur flakadanin e lirisė e tė ēlirimit tė kombit, patėn ndikim tė fortė patriotik nė brezin qė formuan, organizuan dhe udhėhoqen politikisht dhe ushtarakisht Ushtrinė Ēlirimtare tė Kosovės. Adem Jashari dhe ēeta e tij ka qenė dhe ka mbetur bėrthama themeltare e UĒK-sė. Nė histori mundet edhe tė ndodhin ngjarje tė rastsishme, por Adem Jashari, ēeta dhe familja e tij nuk janė rastėsi e historisė, ata me ndėrgjegje e vendosmėri u pėrgatitėn pėr kthesėn vendimtare tė historisė sonė mė tė re. Adem Jashari nuk shkoi rastėsisht nė Shqipėri pėr tė pėrsosur artin e luftės, tė cilin e pėrvetėsonte me shpejtėsi tė rrufeshme, dallohej nga i gjithė brezi i tij. Nė pėrgatitjet ushtarake tregoi aftėsi dhe cilėsi tė larta nė pėrvetėsimin e artit tė pėrdorimit tė armeve tė ndryshme pėr luftėn ēlirimtare. Adem Jashari, ndryshimet qė po bėheshin nė vitet 90, i shihte me optimizėm, prandaj me vendosmėri e sinēeritet tė lartė nisi angazhimin e tij nė sferėn ushtarake, pėr organizimin e luftės ēlirimtare. Adem Jashari dhe ēeta e tij nuk ishin nisur nė rrugėn e luftės pėr liri, pėr hirė tė kėtij apo atij lideri, pse ky apo ai i paskan sytė e zinj. Ata ishin nisur pėr ēlirimin e Kosovės pa bėrė llogari meskine, karieriste apo grabitėse. Ata e donin Kosovėn e lirė e tė pavarur. Ata ishin tė liruar nga ideologjizmat, veē shqiptarizmės. Adem Jashari dhe ēeta e tij ndryshimet politike qė ndodhen nė vitet 90 i priti me optimizėm, besoj shumė, por nuk do tė kalojė shumė kohė dhe do tė zhgėnjehen se kasta e "re" e politikajve po bėhej pengesė e rrjedhave tė reja tė historisė, po ngulfaste shpirtin luftarak tė shqiptarėve liridashės. Kur nė fund tė vitit 1991, nė Kosovė po bėheshin arrestime tė tė gjithė atyre qė ishin pėrgatitur nė Shqipėri, Adem Jashari do tė njoftojė ēetėn e tij dhe tė kėrkojė nga ata, qė tė ishin vigjilent se ēdo natė armiku mund t“iu trokaste nė porta. Ai do t“iu thotė shokėve: "Armėt nuk i kemi marrė qė t“ia dorėzojmė armikut, por qė ta luftojmė deri nė fishekun e fundit". Mė fjalėn e komandantit u pajtuan tė gjithė. Dhe, nuk vonoi dita kur armiku do tė trokas nė portėn e Jasharėve. Ishte mėngjesi i hershėm i 30 dhjetorit 1991, ku armiku me njė makineri tė tėrė policore kishte rrethuar Jasharajt dhe kėrkuan dorėzimin e Adem Jasharit dhe Jasharėve tjerė. Adem Jashari me vėllezėr e shokė apelit tė armikut pėr dorėzim ju pėrgjigjen me breshėri armėsh nga shumė drejtime. Ishte e ēartė, ēeta e Prekazit kishte vendosur epokėn e luftės ēlirimtare, ata mes jetės se burgut e tė poshtėrimit kishin zgjedhur jetėn e lavdisė e tė lirisė, me tė gjitha pasojat qė mund t“i kishte. Vetėm tė guximshmit nėpėr kohė tė ndryshme i kanė ndėrruar rrjedhat e historisė, kėshtu ndodhi edhe me Adem Jasharin dhe ēetėn e tij. Kėshtu nisin aksionet luftarake mbi policinė e armikut, fillimisht nė Drenicė, e pėr t'u pėrhapur mė vonė ne Llap e Dukagjin, nė Drini e kudo nė Kosovė. UĒK po bėhėj shpresė pėr popullin dhe tmerr pėr armikun, armikut po i rrėshqiste dheu nėn kėmbė, pasigurinė e shihte tė ēdo kaēube. Adem Jashari ishte kudo. Ai po bėhej legjendė. Ai ishte kudo ku sulmohej armiku, ai ishte nė ēdo cep tė Kosovės. Vetėm frikacaket nuk mund t“i besonin trimėrive e tė bėmave tė Adem Jasharit, ata nuk dėshironin ndeshjen me armikun dhe sa herė qė ēeta e tij sulmonte e vriste policinė kriminale tė armikut do tė thonin: "Kėta janė dorė e zgjatur e armikut, janė tė Sheshelit apo tė Arkanit etj.", - dhe kjo nuk ishte diēka e re, dikush duhej tė mbulonte kolaborimin me Beogradin, por paraprakisht duhej akuzohej tjetri. Adem Jashari kishte shumė mundėsi, ai kishte zgjedhur me ndėrgjegje mundėsinė e luftės sė armatosur pėr liri e pavarėsi, anipse ai i dinte mundėsitė e veprimit luftarak tė UĒK-sė. Pas luftės se 26 nėntorit 1997, nė Llaushė tė Re, ku mori pjesė Ademi me ēetėn e tij, nga e cila armiku u tėrhoq me bisht nėn kėmbė, armiku do tė bėjė plane pėr zhdukjen e Adem Jasharit. Kjo do tė ndodhė me 22 janar 1997. Njė bandė kriminele kishte sulmuar familjen Jashari, me qėllim qė tė zhdukej kjo ēerdhe e rrezikshme e Ushtrisė Ēlirimtare tė Kosovės. Por, falė gjakftohėsisė e guximit tė familjes dhe ndihmes qė erdhi nga ēeta, armiku u tėrhoq pa arritur qėllimin. Ato ditė e tėrė Kosova sikur ishte nė Lagjen e Jasharėve. Nuk ishte e vėshtirė ta kuptoje mesazhin qė kishte lėnė armiku. Armiku ishte tėrhequr i bindur se nuk kishte gjetur mėnyren e eliminimit tė Adem Jasharit dhe familjes Jashari. Armiku dėshironte qoftė edhe largimin e Jasharajve nga trojet e tyre, por Jasharajt nuk i lėshonin trojet stėrgjyshore. Ata as tė vdekur nuk donin tė shkuleshin nga vendi i tyre, pėr ēka kishin nisur luftėn. Adem Jashari dhe gjithė Jasharajt nuk e donin ikjen e poshtėrimin, ata e dėshironin qėndresėn, e donin lirinė dhe pavarėsinė e Kosovės. Armiku pas disfatės sė 22 janarit kishte filluar pėrgatitjet pėr njė sulm tė pėrmasave tė mėdha policore dhe ushtarake, dhe ky sulm do tė fillojė nė mėngjesit e hershėm tė 5 prillit 1998, pak ditė pasi policia armike kishte pasur njė disfatė tė Lisat Binak, nė Likoshan. Kėtė herė forca tė mėdha ushtarake dhe policore e kishin rrethuar Prekazin, me orientim kryesor Lagjen e Jasharėve. Lufta pėr eliminimin e Jasharėve ishte e rreptė. Armiku Prekazin e kishte vendosur nė rreth tė hekurtė dhe sulmonte nga shumė anė. UĒK-ja aso kohe i kishte mundėsitė e kufizuara tė sulmit e tė depėrtimit. Adem Jashari dhe ēeta e tij sulmit armik ju pėrgjigjen me sulm. Lufta qė zhvilloi Adem Jashari me shokė qė e madhe. Sulmi i armikut vinte nga larg. Pas njė rezistence tė gjatė dhe herioke, armiku arriti tė djegė e shkatėrrojė Lagjen e Jasharėve, por jo kurrė vendosmėrinė pėr tė vazhduar luftėn pėr liri e pavarėsi. Adem Jashari deri nė vdekje luftoi e kėndoi, jo vdekja e Adem Jasharit nuk ėshtė vdekje ėshtė pėrjetėsi. Lufta pėr Prekazin qė e ashpėr. Qėndresa ishte e madhe. Ushtria Ēlirimtare e Kosovės humbi prijetarin e saj. Kosova fitoi komandantin legjendar. Me aktin e rėnies se Jasharėve, Kosova mundi frikėn dhe pėr lirinė e pavarėsinė u hapen shtigje tė reja. Adem Jashari - legjendė, solli kualitet tė ri nė filozofinė dhe mendėsinė e shqiptarėve pėr jetėn, atdheun, lirinė pėr nderin dhe dinjitetin e kombit. Rėnia heroike e Adem Jasharit i dha shtytjen mė tė fuqishme mobilizimit, strukturimit dhe profesionalizimit tė Ushtrisė Ēlirimtare tė Kosovės. Ushtria Ēlirimtare e Kosovės fitoi hapėsira tė reja veprimi. Komandanti Legjendar i UĒK-sė me jetėn, veprėn dhe lavdinė e tij i dha kualitete dhe pėrmasa tė reja 28 Nėntorit - Festės sonė Kombėtare










Tregimi e nje femre gjat luftes




Jeta e saj pėrfundoi nė valėt e Adriatikut


Ditėn qė ishin dėbuar nga shtėpia, ajo kishte qarė aq shumė, sa tė gjithė tė pranishmit kishin thėnė se do t'i pėlciste zemra.
"A do t'i takoj mė vėllezėrit, a do bėhemi bashkė ndonjėherė mė nė tokėn e Kosovės", - kishte pyetur ajo dhjetėra herė. Kur iu kishin afruar kufirit maqedon, e kishte ndalur veturėn dhe iu kishte bashkangjitur kolonės. Edhe kur tė gjithė po flinin nė veturė, ajo rrinte zgjuar dhe herė pas here dilte tė tymoste cigare. Tė nesėrmen e ėma e kishte qortuar pse dilte jashtė e vetmuar dhe ajo vetėm e kishte shikuar, pastaj me zėrin e qetė i kishte thėnė:
"Moj nėnė, kjo ikje po mė duket si vdekje, andaj s'ėshtė gjė edhe po tė mė marrė ndonjė plumb". I ati, qė ishte i plagosur, i thoshte:
"Bija ime, unė nuk do tė qėndroj edhe gjatė. Ti duhet tė kujdesesh pėr
familjen. Mos rri jashtė shumė, se po tė panė shkijet, vaj halli. Do tė tė
marrin. Je aq e bukur dhe u bie nė sy". Edhe ditėn e dytė prapė H.S. nuk
futi gjė nė gojė. Ishte buzėmbrėmje. Policėt serbė filluan t'ua grabisin
veturat shqiptarėve. H.S., nuk brengosej pėr veturėn, por pėr babanė e
plagosur. Kur asaj i erdhi radha t'i nxirrte njerėzit jashtė, sikur u
trimėrua. "Nuk e jap veturėn, kam njeriun e sėmurė brenda", - tha ajo. Kurse njėri nga policėt urdhėroi: "merreni bashkė me veturė". E kotė ishte tani pėrpjekja e saj qė tė dilte jashtė. Aty hynė dy policė qė ia nxorrėn
familjarėt jashtė. Derisa familjarėt mbetėn jashtė, atė e dėrguan nė njė
shtėpi nė Kaēanik, dhe ia lidhėn duart e kėmbėt. Tė nesėrmen nė mėngjes ajo pa si i vranė dy tė rinjė mu nė atė oborr. "Sė paku nuk do tė pėrfundoj nė duart e tyre", - tha me vete, duke menduar se do ta vrasin. Nuk vonoi shumė dhe i erdhėn po ata tė dy qė e morėn me veturė. "Do tė lindėsh fėmijė serbi, moj shqiptare", - i kishte thėnė njėri nga policėt. Ndėrsa tjetri filloi t'ia prekė flokėt qė iu kishin shprishur nė atė dhomė tė ftohtė. Ajo deshi t'i ikė, por dora e tij e fortė e tėrhoqi pėr flokė afėr vetes dhe, si
gjarpėr i ftohtė, filloi t'ia prekė trupin e njomė. Kot u pėrpoq t'i bėjė
rezistencė. Ata ishin dy, ndėrsa kjo duart i kishte tė lidhura me pranga.
Ata e ēnderuan derisa u ngopėn, kurse ajo fytyrėn e kishte tė pėrgjakur,
sepse e kishin grushtuar disaherė nė kokė dhe nga hundėt i rridhte gjak. Kur policėt po dilnin nga dhoma, ajo i pėshtyu, por njėri nga ata e tėrhoqi
zvarrė dhe i tha: "Kėshtu do ta kesh ēdo natė, derisa tė ma lindėsh fėmijėn. Mos provo tė bėsh diēka, se familjen tėnde e kam nė dorė, a e ke harruar kėtė". Ishte dita e pestė qė ajo s'kishte futur asgjė nė gojė dhe shpresonte tė vdiste sa mė shpejtė. Kur po errėsohej, barbarėt i erdhėn prapė. Ajo e luste zotin tė vdiste. Ata prapė e dhunuan. Dhe sėrish, para se tė dilnin, i thanė se do tė lindė fėmijėn e serbit. "Ndoshta edhe do ta lindi, por ai do t'mė ngjajė mua, e do t'ju vrasė juve", - u kishte thėnė ajo. Njėri nga ata ishte kėthyer me rrėmbim dhe thikėn e tij ia kishte futur nė bark. Asaj i kishte humbur vetėdija, por nuk kishte vdekur. Mė vonė e hetoi se ishte e zhveshur dhe e mbėshtjellė me njė batanije. Vetėm pasi i hapi sytė disa herė, dikush i tha se ishin nė autobus dhe se udhėtonrin pėr nė Shqipėri. Kur kishin hyrė nė Shqipėri, me helikopter e kishin dėrguar nė spitalin e Tiranės. Pasiqė e kishte tė lėnduar shumė pjesėn e barkut, ku ia kishin ngulur thikėn, ajo duhej tė dėrgohej pėr shėrim nė Itali. Atė natė, kur e dėrguan nė Durrės prej nga duhej tė nisej pėr nė Itali, ajo nuk fjeti. Tė nesėrmen e gjetėn tė vdekur nė valėt e Adriatikut.













Njė vajzė qė ka pėrjetuar tmerrin



Rrėfim i njė vajze shqiptare qė nuk sheh ardhmėri. 17 vjeēarja e traumatizuar nga rrethi i Deēanit qė sė bashku me motra u kidnapuan nga paramilitarėt serb.
Arkiv- ZiK/ 21 gusht 1999
Ishim mėse 150 persona qė ishim strehuar gjithandej nė fshat. Vetėm dy katunde mė larg zhvillohej njė luftė ēuditėse. Krismat e armėve dėgjoheshin aq mirė dhe aq afėr sa qė ta merrte mednja se vetėm njė livadh mėtej po zhvillohet kjo luftė. Kishim kaluar katėr ditė nė atė vend pak sa mė tė sigurtė nga tė tjerėt. Fshati ishte buzė malit dhe ne mendonim se mund tė iknim mė lehtė. Une isha vetė e katėrta motėr, me babain dhe nėnen time. Ishin edhe tė afėrmit e tjerė aty. Kishte nga katunde tė ndryshme qė ishin strehuar nė tė njėjtin vend. Mė parė ishim nė njė fshat tjetėr tė strehuar, por kur morrėm vesh se serbėt kishin mėsyerė atė fshatė pėr ta sulmuar, plaēkitur dhe djegur vendosėm qė tė largohemi edhe pse kishim qėndruar aty pothuajse qė nga fillimi i luftės. U larguam disa fshtara mė larg. Menduam se jemi mė tė sigurtė. Por siguria jonė ishte vetėm katėr ditė. Tri ditė mė vonė filloi njė betejė e cila vazhdoi disa ditė. Shpėrthimet qė dėgjoheshin afėr, por nuk na trembnin. Ishim mėsuar me ato krisma, ishim mėsuar tė vuajmė... Rreth orės 20 nė mbrėmje erdhėn disa fėmijė, dhe na treguan pak mė larg nga ne vėreheshin disa persona, qė duket se nuk janė shqiptarė. S’dinim se ēka tė bėjmė. S’dinim kah tė mbajmė. Vendosėm tė gjithė qė tė rrijmė aty. U pėshendetėm me njėri-tjetrin. U pėrshednetėm pėr sė gjalli. Ish vėshtirė, shumė vėshtirė tė pėrshendetėsh me motra, me nėnėn, me babain e me tė tjerėt, pėr sė gjalli. E dinim se jemi tė vdekur. Tė gjtihė. Pak mė vonė arritėn paramilitarėt. Kishte edhe rusė. Dhe kishte edhe disa qė flisnin shqip, por nuk mundeshim tė vėrejmė se kush ishin ata dhe se a ishin shqiptarė, sepse bartnin edhe maskat. Na nxorėn nė oborr dhe na ndanė tė gjithėve. Burrat me njė anė. Vajzat me njė anė. Gratė me njė anė dhe fėmijėt e pleqtė me njė anė. Pasi na ndanė atėherė kėrkuan nga tė gjithė qė tė japim ēdo gjė qė kishim me vlerė. Kemi dhėnė gjithė ēka patėm. Njėra nga vajzat qė ishte nė rendin tonė qė na ndanė, hezitoi tė jipte njė shenjė qė kishte nė qafė. I thanė hiqe. Ajo kundėrshtoi. Tha, mė vritni se nuk e heq kėtė. Ne pakėz ēuditeshim me vendosmėrinė e saj. Njėri nga paramilitarėt ia hoqi me zor nga qafa atė shenjė dhe ajo pėrsėri ia mori nga dora: "Kėtė shenjė pėr sa tė jam gjallė nuk e merrni dot!". Njė tjetėr paramilitar nuk hezitoi qė ta vrasė nė sy tė tė gjithėve. Ne u stepėm dhe nuk guxonim tė lėviznim as kokėn. Ai qė e vrau atė vajzė mė parė i tha diēka nė vesh atij tjetrit dhe pastaj e vrau. Pasi e vrau e tėrhoqi zvarrė mėtutje, e zhveshi dhe e preu me thikė, kėtu ndėrpret rrėfimin e saj kjo vajzė duke marrur frymė thellė dhe shton: "Tmerr....i mbyllė sytė pėr njė kohė tė gjatė dhe pastaj vazhdon me lotėt e saj qė ia mbushin faqet pėrplot... edhe babain ma kanė vrarė, thotė ajo dhe vazhdon... na lanė ashtu pėr katėr orė. Nuk guxonim as tė uleshim dhe as tė lėviznim. Gjatė kohės kur ne qėndronim nė kėmbė ata i vranė burrat. Ma vranė babain... vranė fėmijėt... Nė sytė e kėsaj vajze vėrehej pasiguria... vėrehėshin ende traumat qė kishte dhe pėr kėtė arsye ndėrpret rrėfimin e saj pėrsėri pėr disa minuta... pastaj vazhdon pėrsėri me kėto fjalė: "Jo vetėm tė rriturit qė i vrisnin, e i shkruanin nė trup shenjėn e tyre me katėr "S" pėr sė vdekuri, por edhe fėmijėt dhe nėnat qė ishin aty... pėrsėri ndėrpret rrėfimin e saj dhe ngritet nė kėmbė...

Gjatė rrėfimit tė saj ndėrhyra dhe e pyeta se ē’ndodhi mė pastaj me ata njerėz qė u ndanė nė grupe tė ndryshme? -Ēka pat tė bėhet... u bė mė e keqja, dhunuan, masakruan, vranė, prenė, varėn nėpėr litare... s’lan gjė pa bėrė.!Rrėfimin e saj e vazhdon pėrsėri duke rrėfyer pėr kohėn kur kėto vajza ishin tė rrėmbyera dhe tė ndara nga mė tė dashurit e tyre.Na morėn tė gjitha vajzave dhe na quan me njė shtėpi. Shtėpia ku na dėrguan u duk se ishte e njohur pėr ta. Muret e brendshme tė saj ishin tė lyera me gjak. Gjithēka, duke filluar nga hyrja e asaj shtėpie, nėpėr mure, oborr e dhoma tė tjera... Na futėn me njė dhomė pasi na ndanė nė katėr grupe. Mua mė ndanė me tri motrat e mia. Pėr njė ēast na lan tė vetmuara dhe atė ēast e shfrytėzuam qė tė bisedojmė edhe njėherė mes vete. U pėrshendetėm edhe njėherė. Gjatė bisedės qė bėnim sė bashku, nė tė njėjten kohė kemi dėgjuar britma tė ndryshme nga dhomat tjera... Ishin britma tė vajzave qė ishin ndarė dhe me siguri se ishin prerė pėr sė gjalli. disa minuta mė vonė erdhėn... Kėtu ndėrpret pėrsėri rrėfimin e saj vajza qė nuk mund t’iu pėrmbahet lotėve tė saj... Pasi erdhėn e morėn motrėn time tė madhe dhe shkuan nė njė dhomė tjetėr, pas 5minutave dėgjuam zėrin e saj, britmėn e saj... dėgjuam edhe njė krismė tė armės... Ne llogaritėm se e vranė. Pas pak dėgjuan ca zėra. Njėri zė ishte i njėrit nga ēetnikėt kurse zėri tjetėr ishte i motrės tonė. Nga dhoma jonė ka dalur ēetniku tjetėr qė vetėm rrinte aty dhe asgjė nuk fliste, vetėm pinte cigare. Ėshtė bėrė njė gjurullti... ka hyrė njėri nga ēetnikėt nė dhomėn tonė dhe na tha: "Motra juaj ka vrarė shokun tonė" tash do tė hakmerremi ne nė Ju... Me sigruri se motra e jonė ka ditur se ē’do tė ndodhė me tė, dhe pėr kėtė arsye ka vepruar ashtu siē veproi, pėr tė vdekur e lumtur dhe pėr tė mos jetuar kėshtu siē jam unė, siē jemi ne siē janė ndoshta edhe mijėra tė tjera nė Kosovė. Nuk e di mund tė ketė ndodhur ngjarja. Si mund ta ketė vrarė motra ēetnikun, apo edhe ka mund tė ndodhė diēka tjetėr pėr tė cilėn nuk di gjė. Po tė kishm ditur se do tė ndodhte ajo qė ndodhi me ne, me siguri se do tė kishim vepruar edhe ne nė tė njėjten mėnyrė. Motra qė vrau ēetnikun, nuk duroi as qė tė maltretohet pėr sė gjalli. Zėrin e motrės mė nuk e dėgjova...

Pėrgatituni na thanė kur erdhėn nė dhomėn tonė... s’ditėm se pėr ēfarė tė pėrgatiteshim. Hyrėn pėrsėri nė dhomėn tonė dhe pyetėn: "Cila deshiron e para? Nuk flisnim asgjė. Cila?... pyetėn edhe njėherė! Pėrsėri nuk folėm. Dhe pastaj morėn motrėn time tė tretė. Pastaj e morėn edhe motrėn tjetėr. Mua mė lanė vetėm. S’disha se si tė veprojė. Mendjen e kisha pėr tė vepruar ashtu siē kishte vepruar motra ime e madhe, por nuk kisha se si, sepse shpresoja se sėpaku mua do tė mė lėjnė tė lirė... dhe kėtu ndėrpret vajza pėrsėri rrėfimin e saj duke qajtur me gjysmė zėri dhe duke i fshirė lotėt qė nuk e lenin ti hapė sytė... Ka hyrė njėri nga ata ēetnikė nė dhomėn ku isha unė dhe mė ka pyetur se sa vjeēare jam... gjashtėmbėdhjetė ithashė. Pėr habi dhe ēudi mė ka shikuar gati njė minutė nė sy pandėrprerė dhe mė ka thėnė.... Edhe une e kam njė motėr 16 vjeēare dhe se kam parė qė nga fillimi i luftės. Doli sėrish nga dhoma. Pastaj kam dėgjuar njė zhurmė nė korridorin e asaj shtėpie. Kam dėgjuar edhe njė zė shqip. Nuk i besoja veshėve, sidomos kur dėgjoja duke thėnė "dhunoje se ėshtė e bukur" nuk isha e sigurtė se a mendonte pėr mua apo pėr ndonjė tjetėr, nė atė moment kam dėgjuar zėrin e atij shqiptari duke thėnė nė serbishte "Nemoj brate" dhe ėshtė zbrazur njė rrafall automatiku. Pastaj ēetnikėt kanė qeshė pėr njė kohė tė gjatė. Mė vonė ka ardhur pėrsėri personi i mėparshėm dhe mė ka thėnė se, vetėm njė motėr e kam tė vrarė dhe se dy motrat tjera janė gjallė dhe gjallė do tė mbesin. Nuk flisja asgjė, sepse nuk guxoja dhe nuk kisha fjalė nga frika. Mė tha tė pres pak aty se sė shpejti do tė mė lirojnė. Sapo doli jasht u dėgjua njė krismė tjetėr. Me gjasė kishin dėgjuar llafet e tij qė mė kishte thėnė mua dhe e kishin vrarė shokun e tyre.

Pasi vranė shokun e tyre donin tė hakmerreshin nė mua dhe kanė hyrė katėr tė tjerė brenda duke mė thėnė qė tė zhvishem dhe tė mos provojė asgjė, pėrndryshe do tė mė vrasin. Kam refuzuar duke qarė dhe kėtu pėrsėri ndėrpret fjalėt e saj... pas disa minutave vazhdon pėrsėri rrėfimin... Pasi refuzova kanė hyrė pėr dere edhe katėr persona tjerė me maska, nuk e di se a ishin tė njėjtit persona qė mė herėt kur na morrėn nga vendi ku ishim strehuar folėn shqip dhe jan munduar qė tė mė zhveshin, por pasi vendosa se me ēdo kusht tė vdesė dhe tė mos zhvishem mė kan rėnė me Grykė automatiku pas koke, pastaj nuk di asgjė mė se ēka kanė bėrė me mua... Dikur vonė mu ka kthyer vetėdija dhe aty kam parė disa persona qė edhe sot mė kujtohen duke pirė duhan, duke qeshur dhe duke marrė "Shprica" nėpėr duar. Se a kam fjetur pėrsėri nuk e dijė... Mė duket se gati pas dy ditėve kur mė kaloi ajo tronditje kam hapur sytė dhe kam parė se jam e rrethuar nga dy motrat tjera dhe mė thoshin se ēdo gjė do tė rregullohet. Ishin tė lodhura dhe ēdo herė kur i mbylli sytė, mė rrinė ajo pamje tė motrave, gjė qė mė shqetėson rregullisht. Pas disa orėve mė ka ardhur vetėdija dhe jemi larguar nėpėr disa ara e livadhe tė trijat sė bashku. Binte Shi pa ndėrprerė...s’kishim ngrėnė tri ditė me radhė. Ishim tė lodhura e tė rraskapitura... vendosėm tė shkojmė nė vendin ku na morėn tri ditė mė parė. Kur shkuam aty, nuk ishte askush i gjallė. Ishin vetėm trupat e tė vrarėve dhe tė masakruarve. Trupi i vajzės qė ishte vrarė nė atė moment kur na morrėn, pėr ēudi nuk ishte mė aty. E kėrkuam babain, nėnėn e i kėrkuam tė tjerėt qė i kishim lėnė aty. Askush nuk mundi ti gjejė. Edhe sot nuk dijmė pėr trupin e babait qė u vra atė ditė kur na morėn ne nga ai vend. Nėna thotė se pasi e kanė vrarė ata dhe disa tė tjerė kanė ardhur me njė kamion dhe i kanė larguar nga aty, por ne shpresojmė se sė paku gjendet i gjallė diku nėpėr burgje, pasiqė nuk ėshtė lajmėruar deri sot, gjė qė po tė ishte i lirė nuk do tė lente kurrė pa u lajmėruar. Aty, nė vendin e ngjarjes kemi qėndruar gati dy orė, kemi kėrkuar nė ēdo skaj tė asaj shtėpie, trupat e tė vdekurve, masakruarve ose tė gjallėve qė mendonim se ishin strehuar diku nga frika. Por e gjithė kjo ishte e kotė.









Pas dhunimit i luta tė mė vrisnin
L.B. 16vjeēare nga komuna e Shtimjes.
Nuk dėshiroj tė flas me emėr pėr ngjarjen mė tė hidhur tė jetės sime. Ndonjėherė nuk kam dėshirė tė jem nė mesin e tė gjallėve. Vetėm diēka mė mban nė jetė. Fare pak njerėz dinė se mua mė kanė dhunuar. Edhe ata qė kanė njohuri se atė ditė mė datėn 22 prill 99, mė kanė dhunuar, nuk janė njerėz tė rrethit tim. Nė mėngjes, jemi nisur tė shkonim pėr nė Shqipėri disa vetura qė kishim mbetur nė rrethinėn e qytezėts. Policia ndėr tė cilėt shumė paramilitarė, na kanė ndalur nė rrugė, posa kemi arritur nė afėrsi tė Qafės sė Dulės. Katėr vetura janė ndalur dhe pasi janė keqtrajtuar fizikisht njerėzit e tyre, nga ato, janė ndalur tri femra. Unė kam qenė mė e reja, njėra, mė duket se ishte mė e pjekur se unė, dhe tjetra mė duket se eka qenė nuse pa fėmijė. Dy tė tjerat, duket se kishin qėndruar rreth njėzet ditė nė njė fshat afėr Shtimjes, pasi kishin arritur nga Prishtina nė fund tė muajit mars, kur serbėt i kishin dėbuar nga Kryeqyteti. Na kanė ngarkuar tė triave nė njė pizgauerė dhe na kanė nisur pėr nė Shtimje. Asnjėrėn, nuk na kanė rrahur, por kemi pasur shumė kėrcėnime. Na kanė zbritur nga pizgaueri nė hyrje tė Shqimjes dhe na kanė vendosur nga pizgaueri nė hyrje tė Shqimjes dhe na kanė vendosur nė njė shtėpi dykatėshe. Mua, mė kanė dėrguar nė njė bodrum, dy tė tjerat nė katin e pėrdhesė. Fillimisht na kanė thėnė se do tė na pyetnin pėr guerilėn shqiptare dhe pastaj do tė na lironin, duke na dėrguar deri nė kufirin shqiptar.

Nė bodrum, kam qėndruar deri nė mbrėmje, pastaj kanė ardhur tre paramilitarė, njėri prej tė cilėve mbante maskė nė fytyrė. E kisha shumė tė qartė se ēfarė do tė ndodhte. Njėri mi ka prerė nė tė gjitha pullat e kėmishės me njė bajonetė tė gjatė. Mė janė kėrcėnuar se nėse bėrtas do tė mė vėnin nė damarė shricė droge. Nuk kam mundur tė mos bėrtas dhe njėri prej tyre m’i ka vendosur gjunjėt nė tė dy duart, ndėrsa tjetri m’i ka zhveshur egėrsisht pantollonat dhe veshjet e brendshme. Njėri prej tyre ka dalė jashtė. Mė kanė dhnuar tė dytė me rend, kude mė fyer kombėtarisht. Madje, ankoheshin se nuk mė kishin gjetur tė virgjėr dhe pėr kėtė shkak deshėn tė meØvrisnin. Kah mesnata, kur unė isha strukur nė njė kėnd tė bodrumit ku kishte disa batanije ushtarake, ata filluan tė pinin alkool. E mbaja nė prehėr njė batanije dhe atėherė mė britėn se nėse nuk e heq batanijen nga gjunjėt, vėrtet do do tė mė vrisnin. Unė qaja, ndėrsa ata pinin dhe kėndonin dhe thoshin se jne jemi kėtu pėr t’ju detyruar tė lotoni, pasi nuk e pranoni Serbinė. Para mėngjesit, derisa ata flinin, kanė hyrė edhe dy paramilitarė tė tjerė, njėri prej tė cilėve i maskuar. Mė kanė dhunuar deri nė mėngjes, ndėrsa ai me maskė nė fytyrė edhe mė ka rrahur. Kur ėshtė hapur dera e bodrumit, i kam dėgjuar britmat e femrave tė tjera qė po i rrahnin e me siguri edhe po i dhunonin. Unė kam mbetur nė bodrum edhe dy net tė tjera dhe nė ēdo natė mė kanė dhunuar nga katėr paramilitarė. Ditėn mė jepnin bukė dhe ndonjė pashtetė dhe mė detyronin ta merrja ushqimin me dhunė. I kuptoja kur bisedoja se thoshin qė duhet tė mė dėrgonin nė njė kamp ushtarak ku kishte qindra femra shqiptare qė po mbaheshin pengje dhe kryesisht pėr shkaqe teØtilla. Mė kanė dhunuar pamėshirshėm disa net rresht. Megjithatė, fare pak njerėz dinė se mua mė kanė dhunuar. Kam edhe offerta nga djemtė, por nuk kam guxim tė vendos pėr fatin e jetės sime, meqė, unė kam trauma dhe herėt a vonė njė gjė e tikkė do tė dihet. Po pėrpiqem ta mbaj dhunshėm freskinė trupore, por shpesh mė mbulojnė djersėt dhe tretem nė mendice. Ndryshe nga shumė femra tė tjera tė dhunuara, unė kam menduar pėr vetėvrasje dhe kam bindjen se meshkujt duhet tė mė ofrohen mua, sikur edhe femrave tė tjera tė dhunuara tė cilat pa dashjen e tyre janė gjetur nė kthetrat e armikut qė ka ardhur pėr tė na shkatėruar kombėtarisht. Ne, megjithatė, nuk do tė jemi nėna tė liga e tė pandjenja. Do tė jemi nėnat mė tė mira qė do tė dimė ēfarė t’u lėmė amanet fėmijėve tanė. Besoj se do tė kenė mėshirė ndaj nesh qė mezi u kemi shpėtuar ekzekutimit, pasi jemi dhunuar dhe nė tė vėrtetė, pėr ne edhe jeta nuk ka kuptim. Morali ėshtė shtylla e jetės, por neve nuk mund tė na quajnė femra pa moral.











Fėmijėt dėgjonin britmat e nėnave



N.L 34 nga rrethi i Prizrenit
Nuk mundem tėrėsisht tė tregoi se ēfarė ka ndodhur atė ditė kur na kanė dėbuar pėr neØShqipėri. Burrat vėrtet i kishim nė front dhe vetėm ne femrat,m ishim nė fshat. Kur kanė filluar tė na granatojnė, i kemi marrė vetėm fėmijėt dhe kemi qenė tė detyruara ta shfrytėzojmė vetėm korridorin qė na drejtonte pėr kufirin e Shqipėrisė. Na kanė detyruar tė ecim kėmbė nė drejtim tė Zhurit dhe kemi ecur derisa ka filluar tė errėsohet. Njė grup policėsh serbė na kanė pritur nė hyrje tė Zhurit dhe fillimisht na kanė ulur nė baltė. Pėr tė na i marrė shėnimet e para pėr gjendjen tonė dhe pėr rrugėn ku ishim nisur. Ata e dinin se nee vinim nga njė fshat i Prizrenit, sepse komunikonin me paramilitarėt e atjeshėm pėrmes radio-lidhjeve lokale. Na kanė theØnė pastaj se duhej tėktheheshim patjetėr nė njė fshat tė afėrt nga vendi ku ishim, sepse, nata nuk ishte e sigurt pėr udhėtim. Ishim qindra femra, nė mesin tonė kishet edhe plaka, gra, nuse, vajza por edhe tė mitura. Njė plakė, e cila nuk mundi tė ecte mė tej, e vranė aty pėr aty dhe tė tjerave, na e bėnė tė ditur se kushdo qė mund tė ndihet e lodhur dhe mbetet nė rrugė, do tė vritet. Kemi udhėtuar edhe disa orė tė tėra, nėn pėrcjelljen e policisė dhe paramilitarėve bashkė, derisa na kanė dėrguar diku shumė mė larg se qė na premtuan. Na kanė vendosur nėpėr shtėpi tė zbrazėta dhe na kanė renditur si kanė dashur vetė. Nė dhomėn timei kanė futur tri vajza dhe dy gra tė reja, tė cilat kishin nė duar fėmijė, tė cilėt qanin pa rreshtur. Pastaj, nuk kanė lejuar qė ne tė gjitha tė flenim nė atė dhomė, me pretekst se do ta kishim ngushtė. Ishim shumė tė lodhura, por nuk flinim, sepse paramilitarėt dhe policėt pinin alkool dhe kėndonin kėngėn ēetnike. Nuk ka vonuar shumė dhe janė futur nė dhomat tona. I kanė marrė dy vajza dhe i kanė futur nė njė dhomė, ndėrsa njėren nga gratė e reja nė banjė. Tė gtjiha kemi dėgjuar britmat e femrave. Kundėrshtimet janė pėrshkruar me brutalitetin paramilitarė mbi viktimat. E kemi ditur se4 ēfarė po ndodh dhe tė gtjiha kemi qenė dakord qė tė vriteshim menjėherė pėr ta ruajtur nderin. I kanė dhunuar pėr disa orė rersht, pastaj, janė ndėrruar me tė tjerėt dhe mė vjen rėndė ta shpjegoj tėrė gjendjen dhe ta pėrkujtoj rastin. E gjtiha mė duket njė ėdnėrr. Ne kemi heshutr, ndėrsa fėmijėt s’ndaleshin duke qarė. Njė tjetėr fėmijė qė e kemi patur aty me vete ishte strukur, sepse, dinte tė frikėsohej. Mė dhimbsen fėmijėt qė kanė patur rast tė kalojnė nėpėr gjendje tė tilla, duke dėgjuar britmat e nėnave apo tė motrave.Pastaj, na kanė marrė edhe neve, fillon tė qajė gruaja e dhunuar dhe pėr shumė momente ndėrpret rėffimi. “Po e shihni vjehrrin tim, ėshtė i sėmurė rėndė prej kur ka dėgjuar krimin mbi mua, ndėrsa, njė plakė, tė cilės i ėshtė dhunuar shumė brutalisht, vajza, ėshtė ēmendur dhe ja ku ėhstė nė tendėn pranė nesh. Nuk besoj se mund tė flitni em tė. Mua, mė kanė detyruar tė futem nė njė dhomė, ku njė polic i uniformuar po e dhunonte njė vajzė. Tmerr mė dukej skena. Serbi, as qė mė ka urdhėruar tė zhvishem. Ai pėrnjėherė ka nxjerrė bajonetėn dhe mi ka prerė tė gjtiha rrobat e veshura. E kam kundėrshtuar me tėrė forcėn dhe i kam britur tė mė vriste. Ata nuk mė vranė, sepse, qėllimi i tyre ishte qė ne tė traumatizoheshim. Njėri prej tyre fliste tė madhe dhe thoshet po mė kujtohet Bosnja, por kėtu duket edhe mė mirė. Na kanė mbajtur deri nė mėngjes dhe tė pakta janė atofemra, tė cilat nuk janeØdhunuar,. Nuk kemi patur ēfarė tė fshemim e as ēfarė tė shpjegojmė. Disi, ēdonjėra, shumė spontanisht, e di se po pėrpiqet ta minimizojė rastin, duke paraqitur sikur ka shpėtuar e paprekur. E di se nuk ėshtė ashtu, sepse, kam qenė pjesėmarrėse okulare e dhunimeve, por edje e dhunuar. Nuk besoj se jemi turpėruar, kjo ka ndoshur jashtė dėshirės sonė, kjo ka ndodhur nė momentin kur plumbin e kemi kėrkuar mė shumė se shpeØtimin. Nuk flasin me askė. Na kanė ardhur italianet dhe na kanė pyetur se ēfarė kemi pėrjetuar, asnjėra nuk tregon asgjė, sepse mendojnė qė do tė pasojė shkurprėzimi, ndėra asnjėra prej nesh, nuk dime ku I kemi burrat dhe a kanė shpėtuar, apo kanė vekur nė luftė.Kemi ardhur nė kėmbė nė Shqipėri pas katėr ditėsh udhėtimi, duke na transferuar fshat mė fshat, me nga njė grime bukė qė na e jepnin ēdo mėngjes. Jetojmė shumė tė brengosura dhe nuk mund tė takohem me bashkėshortin.







Rreth Fehmi LLadrovcit



Fehmi Lladrofci ėshtė njėri prej luftėtarėve qė bashkė me tė shoqen, Xhevė Krasniqi-Lladrovci, pėrbėjnė ēiftin qė mė se miri e emituan Azem dhe Shotė Galicėn. Ky epitet mė mirė iu shkon kėtyre dy dėshmorėve, tė cilėt me tėrė qenien e tyre iu pėrkushtuan atdheut dhe kombit. Fehmiu, qė rrjedh nga njė familje me traditė patriotike, qė herėt u pėrcaktua pėr rrugėn e lirisė, pavarėsisė dhe bashkimit kombėtar. Shtypja dhe robėria e popullit tė tij u bėnė frymėzim, kurse veprat e patriotėve tanė tė mėdhenj udhėrrėfim pėr rrugėn qė do ta ndjekė mė pastaj.

Ėshtė njėri prej intelektualėve mė nė zė tė Drenicės, i cili u pėrkushtua nė rrugėn e lirisė, kurse me veprimin e vet u bė shembull pėr brezat se si duhet luftuar e sakrifikuar pėr atdheun. Krahas punės revolucionare, Fehmiu i kushtoi kujdes edhe arsimimit, sepse ishte i vetėdijshėm se pa shkollim nuk mund tė ecej pėrpara. Shkollimin fillor e mbaroi nė vendlindje, kurse tė mesmin nė Prishtinė.
Burgu dhe torturat nuk e luhatėn nga rruga e lirisė
Lėvizjet studentore tė vitit 1981 te ky personalitet patėn ndikim tė posaēėm. Pėr shkak tė veprimtarisė atdhetare, organet e sistemit totalitar e burgosėn me burg tė rėndė.



Edhe burgu i rėndė, por edhe torturat e mėdha qė pėrjetoi nė asnjė ēast nuk e luhatėn nga rruga e lirisė dhe qėllimi pėrfundimtar pėr ēlirimin e atdheut. Ai do tė njihet e do tė kontaktojė me shumė patriotė e atdhetarė tė shquar, tė cilėt po ashtu kishin ideal ēlirimin e atdheut nga kolonialistėt serbė. Njė periudhė kohore Fehmiu qėndroi nė Zagreb, ku mbaroi edhe fakultetin teknik. Pėr shkak tė veprimtarisė sė tij atdhetare, Fehmiu ishte prore i ndjekur nga sitemi totalitar, kurse qėndrimi i tij nė Kosovė nė rrethanat e atėhershme ishte i pamundur.



Mu pėr kėtė, ai njė kohė e kaloi nė mėrgim, ku pareshtur zhvilloi veprimtarinė atdhetare nė bashkimin e forcave shqiptare qė vepronin nė Perėndim. Pos si intelektual, Fehmiu shpejt do tė bėhet i njohur edhe si politolog, kurse pėr njė periudhė kohore do tė vėhet edhe nė krye tė lėvizjes atdhetare atje.

Ngjarjet qė pasuan, pas viteve tė nėntėdhjeta, atė e radhisin nė mesin e atdhetarėve qė kishin vendosur me seriozitetin mė tė madh t’i qasen ēėshtjes sė ēlirimit tė atdheut. Ishte njėri prej personaliteteve qė mendonte se Kosova duhej tė ndėrronte strategjinė e veprimit, kurse rezistencėn e armatosur e vlerėsonte si rrugėn e vetme pėr ēlirimin e Kosovės. Ai ishte edhe njohės i mirė i rrethanave ndėrkombėtare, kurse diplomacinė e shihte tė pandashme nga rezistenca e armatosur.



Fehmiu i kishte fare mirė tė qarta edhe intersat strategjike tė shteteve fqinje dhe ato tė Fuqive tė Mėdha nė raport me Kosovėn, por gjithherė ishte optimist se nėpėrmjet njė kryengritjeje gjithėpopullore Kosova do tė ēlirohej pėrfundimisht nga kolonialistėt serbė. Kur plasi lufta nė Kroaci e Slloveni, Fehmiun do ta gjejmė nė radhėt e popujve kroat e slloven qė pėrpiqeshin tė ēliroheshin nga zgjedha serbe. Fehmiu kishte shpirt tė njeriut, i cili dėshironte tė vegjlit t’i ēlironte nga zgjedha e robėrisė.



Por, mbi tė gjitha, ai kishte synim pėrgatitjen dhe aftėsimin e shqiptarėve pėr luftė. Me angazhimin e tij, nė Kroaci qe formuar edhe njė grup i shqiptarėve tė armatosur prej 300 deri nė 500 shqiptarė, tė cilėt pasi do t’i pėrgatiste mirė, do t’i kthente nė Kosovė pėr tė filluar rezistencėn e armatosur. Meqenėse nė Kosovė, nėn drejtimin e komandantit legjendar Adem Jashari, mė 1991 kishte filluar rezistenca e armatosur, pėr tė mos pushuar deri nė largimin definitiv tė forcave serbe nga Kosova, Fehmi Lladrofci pandėrprerė ishte nė kontakt me Adem Jasharin, dhe nė ēdo mėnyrė e ndihmonte rezistencėn e tij qė bėnte nė Kosovė.



Komandanti i brigadės 314 tė TMK-sė ”Fehmi Lladrofci” nė Kastriot nga kujtimet e tij pėr figurėn madhėshtore tė Fehmi Lladrovcit, pohon se gjatė periudhės kur UĒK-ja vepronte nė ilegalitet, Adem Jashari pothuajse gjithherė ndodhej nė kontakte me Fehmi Lladrofcin, i cili asokohe gjendej nė mėrgim, por i interesuar me tėrė qenien e vet pėr vendlindjen dhe Kosovėn. Kontaktet e tij me komandantin legjendar Adem Jashari ishin evidente, por pėrbėnin edhe enigmėn qė ishte e arsyeshme gjatė veprimeve nė ilegalitet. Ishin kėto vitet 1993-1994, kur praktikisht UĒK-ja mori fizionominė e njė organizmi tė armatosur. Meqenėse kishte njė interesim tė jashtėzakonshėm pėr tė ndihmuar e fuqizuar rezistencėn e armatosur, Fehmi Lladrofci, qė ishte i pandashėm nga bashkėshortja e tij Xheva, po ashtu dėshmore, nė vitin 1996 mėsyn tokėn e Kosovės nėpėrmjet Shqipėrisė.



Nė pėrpjekjen e tij tė vitit 1996 pėr tė hyrė nė Kosovė bashkė me njė grup shokėsh, kujton Zejnullah Prokshi, Fehmiu plagoset nė kufi. Atė ditė bie edhe Luan Hajredinaj, i cili ndodhej nė grupin e Fehmiut, qė pėrpiqeshin tė hynin nė Kosovė.

Ngjarjet dhe dinamika e tyre qė pasuan nė Kosovė atė e radhisin nė mesin e pjesėtarėve tė UĒK-sė. Ishin ngjarjet e fuqishme qė ndodhen nė Drenicė dhe Kosovė ato qė i krijuan mundėsi qė ai me tėrė qenien e tij tė radhitet ne mesin e luftėtarėve tė rinj, tė cilėt me vendosmėrin e tyre ishin pėrcaktuar nė drejtim tė ēlirimit tė Kosovės. Pasi kishte bėrė shumė punė tė rėndėsishme nė organizimin dhe mobilizimin e mėrgimtarėve, la kolltuqet e Perėndimit dhe u nis nė Drenicėn dhe Kosovėn e tij tė dashur. Meqė kishte pėrballuar me sukses rreziqet nė zonėn kufitare ndėrmjet Shqipėrisė dhe Kosovės, Fehmi Lladrofci i shoqėruar me bashkėshorten e tij Xhevėn arrin nė Drenicė. Nė fillim vendoset nė fshatin Aēarevė, kurse mė pastaj nė Likoc dhe fshatrat pėrreth. Aty ku kėrciste pushka, ishte e pamundur tė mos ndodhej Fehmi Lladrofci.


Pas rėnies sė komandanti tė UĒK-sė Adem Jashari, Fehmiu do tė merret me organizimin e UĒK-sė nė zonėn qė pėrfshinte pjesėn lindore tė Drenicės, qė nėnkuptonte bjeshkėn e Qyqavicės dhe fshatrat pėrreth, ku edhe mori pėrgjegjėsinė pėr tė drejtuar ushtrinė nė njė zonė mjaft tė gjėrė. Ishte karakteristike se aty ku paraqitej Fehmiu, pas i shkonin shumė vullnetarė, tė cilėt dėshironin nė ēdo mėnyrė tė radhiteshin nė radhėt e UĒK-sė. Bile, interesimi ishte aq i madh, sa pakkush kishte paramenduar. Kjo e gėzonte pa masė Fehmiun, i cili me metodat e tij dinte tė ofronte dhe tė frymėzonte njerėzit, bashkatdhetarėt dhe bashkėvendasit pėr betejat qė do tė pasonin nė pėrpjekjet pėr ēlirimin e Kosovės.

 
Top
majlinda
view post Posted on 31/3/2010, 13:00     +1   -1




Historia e Adem Jashari-t Adem Jashari lindi nė Prekaz tė Drenicės, mė 28 nėntor 1955. Kėtė vit, Shaban Jasharit, krahas Festės sė Flamurit, qė e festonte pėr ēdo mot, ju shtua edhe njė festė tjetėr - Ditėlindja e djalit tė cilin e pagėzoi: Adem. Dhe ishte e natyrshme qė mbi djepin e t“posalindurit nė kėtė ditė, Djepi tė mbulohej me flamurin e Skėnderbeut. Kėshtu ndodhi atė ditė nė familjen Jashari, nė Prekazin e Ahmet Delisė. Familjes se xha Shabanit iu shtua edhe njė pushkė, nė Drenicė jehuan krismat e pushkėve pėr flamur dhe ushtarin e posalindur tė lirisė. Xha Shabanit ju duk se jehona e pushkėve qė u zbrazėn pėr lindjen e Adem Jasharit po shpėrndahej valė - valė nėpėr Drenicė e Kosovė si jehona "Oooo o o prite, prite Azem Galicėn o heeejjj", e atij sikur ju duk se po ndėgjonte jehonėn: "Prite, prite Adem Jasharin o heeejjj". S“do tė ishte ēudi qė atė ditė, xha Shabani t“i kishte ndėgjuar tė dy jehonat, se atė ditė e kaluara po e pėrcaktonte tė ardhmen, ishin bėrė njė. Atė ditė, Flamuri - Lindja - krisma - jehona ishin determinim i njė lavdije tė madhe. Adem Jashari erdhi nė kėtė botė me tė vetmin ndryshim nga gjithė moshatarėt e tij se ky u lind nė ditėn e fitorevė mė tė lavdishme tė popullit shqiptar, nė Ditėn e 28 Nėntorit. Kėshtu nisi jeta nė vazhdimėsi nė Prekazin e lavdive tė pėrsėritshme. Nė festė me krisma e kėngė edhe vdekjen e bėjnė me krisma e kėngė. Xha Shabani ishte i kujdesshėm me tė gjithė fėmijtė, por ndaj Ademit tregonte njė kujdes tė veēantė, ndoshta pse i kujtohej dita e lindjes, i kujtoheshin krismat e pushkės dhe jehonat e pėrsėritura tė atyre krismave nė 28 Nėntorin e vitit 1955. Xha Shabani pas Luftės sė Dytė Botėrore, pėr njė kohė pati ushtruar profesionin e mėsuesit, por pėr shkak tė veprimtarisė atdhetare ai do tė largohet nga procesi mėsimor dhe do merrej me bujqėsi. Ai pa ndonjė ngurri vendosi tė merrej me punimin e tokės dhe edukimin e fėmijėve nė frymėn e atdhetarizmes. Kėshtu po rritej Ademi sė bashku me vėllezėrit mė tė mėdhenj, Rifatin dhe Hamzėn. Ademi kishte njė interesim tė veēantė pėr armėt, pėr tė bėmat e prekaziotėve gjatė historisė e sidomos i interesonte akti tepėr burrėror i Ahmet Delisė dhe ndihma qė ai i pati dhėnė fqiut, qė ishte sulmuar nga bandat serbe. Sopata e Ahmet Delisė, ajo qė bandės ēetnike i ndau kokat nė dysh, ishtė bėrė legjendė, legjendė e historisė nė mbrojtje tė nderit dhe dinjitetit kombėtar. Adem Jashari kishte njė interesim tė veēantė pėr Emin Latin, prekaziotin bashkėluftėtar tė Azem e Shotė Galicės, tė atij brezi trimash, qė nė gjithė shqiptarinė njiheshin pėr tė burrėri e trimėri. Ndonėse ky brez i trimave me nam tė lirisė, Kosovės nuk i sollen ēlirimin e bashkimin kombėtar, por brezave ju lan amanet: pushkėt trimėrore tė lirisė. Ky amanet pėrcillej nga brezi nė brez, nga luftėtari ke luftėtari me porosi, qė tė pėrcillej si stafetė deri nė fitoren mbi armikun e kombit. Prekazi nė mėnyrėn mė besnike e pėrcolli amanetin e luftėtarėve tė lirisė, jo vetėm duke e mbajtur syrin nė shėnjestėr, por duke pėrcjell jehonėn e pushkėve tė lirisė nga Prekazi nė Drenicė e nė Kosovė, jehonė qė i mbulonte tė gjitha tokat e pushtuara tė Shqipėrisė. A nuk e tregoi kėtė edhe Kulla e Shasivar Alisė, nė dimrin e ftohtė tė vitit 1945? A nuk u pėrsėrit kjo nga pasardhėsi i Emin Latit me 13 maj 1981, kur Tahir Meha mbuloi me turp njėsinė speciale tė policisė beogradase, duke i shkaktuar humbje tė mėdha edhe nė njerėz edhe nė teknikė luftarake agresorit, qė kishte aktivizuar pėr shuarjen e celulave kryengritėse. Tė gjitha kėto dhe shumė tė tjera qė s'u pėrmendėn, lanė gjurmė tė thella nė edukimin atdhetar tė Adem e Hamėz Jasharit dhe ēetės sė tij trime. Adem dhe Hamez Jashari do tė betohen para varrit tė Tahir Mehės, se do tė vazhdojnė luftėn pėr ēlirim deri nė fitore. Dhe, ecen guximshėm rrugės sė luftėtarėve kombėtarė, duke ngritur si nė aspektin organizativ, njashtu edhe duke rritur numerikisht, numrin nė rradhėt luftėtarėve tė lirisė e tė pavarėsisė, duke ngritur efikasitetin e luftės ēlirimtare, me ēka ndryshuan rrjedhat e historisė dhe hapen njė epokė tė re - Epokėn e Ushtrisė Ēlirimtare tė Kosovės. Demonstratat e vitit 1981, ngjarjet e Pranverės sė madhe studentore tė vitit 1981, tė cilat u shėndrruan nė Lėvizje tė madhe popullore, qė me vite mbajten tė ndezur flakadanin e lirisė e tė ēlirimit tė kombit, patėn ndikim tė fortė patriotik nė brezin qė formuan, organizuan dhe udhėhoqen politikisht dhe ushtarakisht Ushtrinė Ēlirimtare tė Kosovės. Adem Jashari dhe ēeta e tij ka qenė dhe ka mbetur bėrthama themeltare e UĒK-sė. Nė histori mundet edhe tė ndodhin ngjarje tė rastsishme, por Adem Jashari, ēeta dhe familja e tij nuk janė rastėsi e historisė, ata me ndėrgjegje e vendosmėri u pėrgatitėn pėr kthesėn vendimtare tė historisė sonė mė tė re. Adem Jashari nuk shkoi rastėsisht nė Shqipėri pėr tė pėrsosur artin e luftės, tė cilin e pėrvetėsonte me shpejtėsi tė rrufeshme, dallohej nga i gjithė brezi i tij. Nė pėrgatitjet ushtarake tregoi aftėsi dhe cilėsi tė larta nė pėrvetėsimin e artit tė pėrdorimit tė armeve tė ndryshme pėr luftėn ēlirimtare. Adem Jashari, ndryshimet qė po bėheshin nė vitet 90, i shihte me optimizėm, prandaj me vendosmėri e sinēeritet tė lartė nisi angazhimin e tij nė sferėn ushtarake, pėr organizimin e luftės ēlirimtare. Adem Jashari dhe ēeta e tij nuk ishin nisur nė rrugėn e luftės pėr liri, pėr hirė tė kėtij apo atij lideri, pse ky apo ai i paskan sytė e zinj. Ata ishin nisur pėr ēlirimin e Kosovės pa bėrė llogari meskine, karieriste apo grabitėse. Ata e donin Kosovėn e lirė e tė pavarur. Ata ishin tė liruar nga ideologjizmat, veē shqiptarizmės. Adem Jashari dhe ēeta e tij ndryshimet politike qė ndodhen nė vitet 90 i priti me optimizėm, besoj shumė, por nuk do tė kalojė shumė kohė dhe do tė zhgėnjehen se kasta e "re" e politikajve po bėhej pengesė e rrjedhave tė reja tė historisė, po ngulfaste shpirtin luftarak tė shqiptarėve liridashės. Kur nė fund tė vitit 1991, nė Kosovė po bėheshin arrestime tė tė gjithė atyre qė ishin pėrgatitur nė Shqipėri, Adem Jashari do tė njoftojė ēetėn e tij dhe tė kėrkojė nga ata, qė tė ishin vigjilent se ēdo natė armiku mund t“iu trokaste nė porta. Ai do t“iu thotė shokėve: "Armėt nuk i kemi marrė qė t“ia dorėzojmė armikut, por qė ta luftojmė deri nė fishekun e fundit". Mė fjalėn e komandantit u pajtuan tė gjithė. Dhe, nuk vonoi dita kur armiku do tė trokas nė portėn e Jasharėve. Ishte mėngjesi i hershėm i 30 dhjetorit 1991, ku armiku me njė makineri tė tėrė policore kishte rrethuar Jasharajt dhe kėrkuan dorėzimin e Adem Jasharit dhe Jasharėve tjerė. Adem Jashari me vėllezėr e shokė apelit tė armikut pėr dorėzim ju pėrgjigjen me breshėri armėsh nga shumė drejtime. Ishte e ēartė, ēeta e Prekazit kishte vendosur epokėn e luftės ēlirimtare, ata mes jetės se burgut e tė poshtėrimit kishin zgjedhur jetėn e lavdisė e tė lirisė, me tė gjitha pasojat qė mund t“i kishte. Vetėm tė guximshmit nėpėr kohė tė ndryshme i kanė ndėrruar rrjedhat e historisė, kėshtu ndodhi edhe me Adem Jasharin dhe ēetėn e tij. Kėshtu nisin aksionet luftarake mbi policinė e armikut, fillimisht nė Drenicė, e pėr t'u pėrhapur mė vonė ne Llap e Dukagjin, nė Drini e kudo nė Kosovė. UĒK po bėhėj shpresė pėr popullin dhe tmerr pėr armikun, armikut po i rrėshqiste dheu nėn kėmbė, pasigurinė e shihte tė ēdo kaēube. Adem Jashari ishte kudo. Ai po bėhej legjendė. Ai ishte kudo ku sulmohej armiku, ai ishte nė ēdo cep tė Kosovės. Vetėm frikacaket nuk mund t“i besonin trimėrive e tė bėmave tė Adem Jasharit, ata nuk dėshironin ndeshjen me armikun dhe sa herė qė ēeta e tij sulmonte e vriste policinė kriminale tė armikut do tė thonin: "Kėta janė dorė e zgjatur e armikut, janė tė Sheshelit apo tė Arkanit etj.", - dhe kjo nuk ishte diēka e re, dikush duhej tė mbulonte kolaborimin me Beogradin, por paraprakisht duhej akuzohej tjetri. Adem Jashari kishte shumė mundėsi, ai kishte zgjedhur me ndėrgjegje mundėsinė e luftės sė armatosur pėr liri e pavarėsi, anipse ai i dinte mundėsitė e veprimit luftarak tė UĒK-sė. Pas luftės se 26 nėntorit 1997, nė Llaushė tė Re, ku mori pjesė Ademi me ēetėn e tij, nga e cila armiku u tėrhoq me bisht nėn kėmbė, armiku do tė bėjė plane pėr zhdukjen e Adem Jasharit. Kjo do tė ndodhė me 22 janar 1997. Njė bandė kriminele kishte sulmuar familjen Jashari, me qėllim qė tė zhdukej kjo ēerdhe e rrezikshme e Ushtrisė Ēlirimtare tė Kosovės. Por, falė gjakftohėsisė e guximit tė familjes dhe ndihmes qė erdhi nga ēeta, armiku u tėrhoq pa arritur qėllimin. Ato ditė e tėrė Kosova sikur ishte nė Lagjen e Jasharėve. Nuk ishte e vėshtirė ta kuptoje mesazhin qė kishte lėnė armiku. Armiku ishte tėrhequr i bindur se nuk kishte gjetur mėnyren e eliminimit tė Adem Jasharit dhe familjes Jashari. Armiku dėshironte qoftė edhe largimin e Jasharajve nga trojet e tyre, por Jasharajt nuk i lėshonin trojet stėrgjyshore. Ata as tė vdekur nuk donin tė shkuleshin nga vendi i tyre, pėr ēka kishin nisur luftėn. Adem Jashari dhe gjithė Jasharajt nuk e donin ikjen e poshtėrimin, ata e dėshironin qėndresėn, e donin lirinė dhe pavarėsinė e Kosovės. Armiku pas disfatės sė 22 janarit kishte filluar pėrgatitjet pėr njė sulm tė pėrmasave tė mėdha policore dhe ushtarake, dhe ky sulm do tė fillojė nė mėngjesit e hershėm tė 5 prillit 1998, pak ditė pasi policia armike kishte pasur njė disfatė tė Lisat Binak, nė Likoshan. Kėtė herė forca tė mėdha ushtarake dhe policore e kishin rrethuar Prekazin, me orientim kryesor Lagjen e Jasharėve. Lufta pėr eliminimin e Jasharėve ishte e rreptė. Armiku Prekazin e kishte vendosur nė rreth tė hekurtė dhe sulmonte nga shumė anė. UĒK-ja aso kohe i kishte mundėsitė e kufizuara tė sulmit e tė depėrtimit. Adem Jashari dhe ēeta e tij sulmit armik ju pėrgjigjen me sulm. Lufta qė zhvilloi Adem Jashari me shokė qė e madhe. Sulmi i armikut vinte nga larg. Pas njė rezistence tė gjatė dhe herioke, armiku arriti tė djegė e shkatėrrojė Lagjen e Jasharėve, por jo kurrė vendosmėrinė pėr tė vazhduar luftėn pėr liri e pavarėsi. Adem Jashari deri nė vdekje luftoi e kėndoi, jo vdekja e Adem Jasharit nuk ėshtė vdekje ėshtė pėrjetėsi. Lufta pėr Prekazin qė e ashpėr. Qėndresa ishte e madhe. Ushtria Ēlirimtare e Kosovės humbi prijetarin e saj. Kosova fitoi komandantin legjendar. Me aktin e rėnies se Jasharėve, Kosova mundi frikėn dhe pėr lirinė e pavarėsinė u hapen shtigje tė reja. Adem Jashari - legjendė, solli kualitet tė ri nė filozofinė dhe mendėsinė e shqiptarėve pėr jetėn, atdheun, lirinė pėr nderin dhe dinjitetin e kombit. Rėnia heroike e Adem Jasharit i dha shtytjen mė tė fuqishme mobilizimit, strukturimit dhe profesionalizimit tė Ushtrisė Ēlirimtare tė Kosovės. Ushtria Ēlirimtare e Kosovės fitoi hapėsira tė reja veprimi. Komandanti Legjendar i UĒK-sė me jetėn, veprėn dhe lavdinė e tij i dha kualitete dhe pėrmasa tė reja 28 Nėntorit - Festės sonė Kombėtare
 
Top
dorentina
view post Posted on 28/10/2012, 11:49     +1   -1




mua me ka pelqyer shume historia e adem jasharit dhe ka qene nje mendim shume i mrekullueshem dhe ju faleminderit per mendimin tuaja
 
Top
view post Posted on 23/5/2015, 17:10     +1   -1
Avatar

Member

Group:
Member
Posts:
130

Status:
Offline


Poezi per Adem Jashari:
gjemon toka e dridhet mali
po lufton Adem Jashari
therret Ademi, Hamz o vlla
n'istikam pritat mej za
mos ki dert Adem o vlla
se shka te gjalle nuk kemi me la
therret Shabani bijet e vet
bini djem se me rane shkijet
mos ki dert baba Shaban
se ike djemt ne istikam
cka ka toka qe po dridhet
Adem Jashari i gjalle nuk lidhet
ka dal shkjau i biri shkines
nuk esht kjo toka e cetines
se ktu i thojn Drenica nan
nuk e leshojm pa vdek te tane
 
Top
3 replies since 13/9/2009, 20:33   6807 views
  Share